Unioni camweddau: trosolwg o'ch hawliau defnyddwyr allwedol
Yn y canllawiau
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru, Lloegr a'r Alban
Mae Deddf Hawliau Defnyddwyr 2015 yn rhoi hawliau pwysig i chi pan fyddwch yn gwneud contract gyda masnachwr ar gyfer cyflenwi nwyddau, gwasanaethau a chynnwys digidol. Mae'n nodi'r hyn y mae gennych hawl i'w ddisgwyl o'r nwyddau, y gwasanaethau a'r cynnwys digidol ac yn rhoi hawliau gwneud iawn clir i chi, mewn amgylchiadau lle mae'r nwyddau neu'r cynnwys digidol yn ddiffygiol neu'r gwasanaeth yn is na'r safon.
Mae Rheoliadau Diogelu Defnyddwyr Rhag Masnachu Annheg 2008 yn rhoi hawliau unioni i chi os bydd masnachwr yn eich camarwain neu'n cymryd rhan mewn ymarfer masnachol ymosodol, ac mae'r Ddeddf Credyd Defnyddwyr 1974 yn caniatáu i chi ddal darparwr cyllid yr un mor gyfrifol fel masnachwr am dorri contract neu gamliwio.
Mae deddfau eraill sy'n rhoi hawliau a rhwymedïau sydd yr un mor bwysig i chi.
Mae'r canllaw hwn yn rhoi trosolwg o'r hawliau a'r rhwymedïau sydd ar gael i chi.
Nwyddau
Hawliau allweddol:
- rhaid i'r masnachwr gael yr 'hawl i gyflenwi' y nwyddau i chi. Os nad ydynt yn berchen arnynt mewn gwirionedd, ni allant eu gwerthu i chi
- rhaid i'r nwyddau fod o 'ansawdd boddhaol'. Mae disgrifiad, pris, cyflwr y nwyddau, addasrwydd i'r diben, ymddangosiad a gorffeniad, diogelwch, gwydnwch a rhyddid o fân ddiffygion i gyd yn ffactorau pwysig wrth ystyried ansawdd. Rhaid i ddatganiadau cyhoeddus, megis y rhai mewn hysbysebu neu ar labelu, a wneir gan y masnachwr, y cynhyrchydd neu ei gynrychiolydd am y nwyddau, fod yn gywir a gallant hefyd cael eu hystyried wrth benderfynu a yw o ansawdd boddhaol
- os byddwch yn dweud wrth masnachwr eich bod am i'r nwyddau gael eu 'addasu at ddiben penodol' - hyd yn oed os yw'n rhywbeth na chânt eu darparu ar eu cyfer fel arfer-yna mae gennych hawl i ddisgwyl eu bod yn addas i'r diben hwnnw
- mae ennych yr hawl i ddisgwyl bod y nwyddau'n 'fel y disgrifiwyd'
- os ydych yn gweld neu archwilio sampl, yna rhaid i'r nwyddau 'gyfateb i'r sampl'
- os ydych yn gweld neu'n archwilio model, yna rhaid i'r nwyddau 'gyfateb i'r model'
Atebion allweddol:
- hawl tymor byr i wrthod y nwyddau. Mae gennych 30 diwrnod o'r diwrnod ar ôl i'r nwyddau gael eu cyflenwi i'w gwrthod am ad-daliad llawn a/neu ddychwelyd unrhyw beth arall a drosglwyddwyd o dan y contract (er enghraifft, nwyddau rhan-gyfnewid)
- hawl i drwsio neu amnewid. Os penderfynwch beidio â gwrthod y nwyddau neu os yw'r terfyn amser o 30 diwrnod wedi mynd heibio, gallwch ofyn i'r masnachwr ei drwsio neu roi rhai newydd yn eu lle ar eu traul nhw
- hawl i ostyngiad mewn pris neu hawl derfynol i wrthod. Nid oes rhaid i chi roi mwy nag un cyfle i'r masnachwr amnewid y nwyddau os ydynt yn ddiffygiol. Os bydd y gwaith trwsio neu amnewid yn aflwyddiannus, yn amhosib, yn rhy ddrud neu'n amhosibl ei gyflawni o fewn amser rhesymol a heb achosi anghyfleustra sylweddol i chi, gallwch ofyn am ostyngiad mewn pris (byddwch yn dewis cadw'r nwyddau a gofyn i'r masnachwr roi gostyngiad yn y prisi chi) neu hawlio eich hawl olaf i wrthod (rydych yn gwrthod y nwyddau am ad-daliad ond, yn dibynnu ar amgylchiadau, gall diddyniad i'w ddefnyddio fod yn berthnasol)
Gweler y canllaw 'Gwerthiant a chyflenwad nwyddau: eich hawliau fel ddefnyddiwr' i gael rhagor o wybodaeth.
Cynnwys digidol
Hawliau allweddol:
- fel gyda nwyddau, mae'n rhaid i fasnachwr gael y 'hawl i gyflenwi' y cynnwys digidol i chi
- mae gennych yr hawl i ddisgwyl bod y cynnwys digidol o 'ansawdd boddhaol'. Mae hyn yn golygu ei fod yn bodloni safon y byddai person rhesymol yn ei hystyried yn foddhaol, gan gymryd i ystyriaeth unrhyw ddisgrifiad a gymhwyswyd, y pris (os yn berthnasol) a'r holl amgylchiadau perthnasol eraill. Mae cyflwr y cynnwys digidol, ei addasrwydd i'r diben, diogelwch, gwydnwch a rhyddid rhag diffygion bach i gyd yn ffactorau pwysig wrth ystyried ei ansawdd. Rhaid i ddatganiadau cyhoeddus, megis y rhai mewn hysbysebu neu ar labelu, a wneir gan y masnachwr, y cynhyrchwr neu eu cynrychiolydd am y cynnwys digidol, fod yn gywir a gall hefyd gael ei ystyried wrth benderfynu a yw o ansawdd boddhaol
- os byddwch yn dweud wrth masnachwr eich bod am i gynnwys digidol gael ei 'addasu at ddiben penodol' - hyd yn oed os yw'n rhywbeth na ddarperir ar ei gyfer fel arfer-yna mae gennych hawl i ddisgwyl ei fod yn addas i'r diben hwnnw
- mae gennych yr hawl i ddisgwyl bod y cynnwys digidol 'fel y ddisgrifiwyd'. Hyd yn oed os byddwch yn archwilio fersiwn prawf ac yn canfod bod y cynnwys digidol gwirioneddol yn cyfateb neu'n well na'r fersiwn arbrofol, mae'n rhaid iddo gyfateb â unrhyw ddisgrifiad a roddir i chi gan y masnachwr
- 'cyflenwi drwy drawsyrru a chyfleusterau ar gyfer ddarlledu parhaol'. Mae'r masnachwr yn atebol i chi am ansawdd, ffitrwydd at ddiben penodol a disgrifiad o'r cynnwys digidol drwy gydol y broses drosglwyddo i'r amser y mae'n cyrraedd eich dyfais, naill ai'n uniongyrchol neu drwy unrhyw fasnachwr arall y mae gennych gontract ag ef-ar gyfer enghraifft, darparwr gwasanaeth rhyngrwyd
- 'mae'n rhaid i ansawdd, ffitrwydd a disgrifiad o gynnwys digidol barhau i fod yn gymwys os bydd masnachwr yn ei addasu' - er enghraifft, drwy roi diweddariadau
Atebion allweddol:
- os nad yw'r cynnwys digidol yn 'cydymffurfio â'r contract' (sy'n golygu nad yw o ansawdd boddhaol, yn addas i'r diben neu fel y disgrifir) yna mae gennych hawl i ofyn iddo gael ei drwsio neu ei amnewid
- os nad yw atgyweirio neu amnewid y cynnwys digidol yn bosibl neu na ellir ei gyflawni o fewn amser rhesymol neu heb achosi anghyfleustra sylweddol i chi, yna mae gennych hawl i gael gostyngiad yn y pris. Gall hyn fod yn gymaint ag ad-daliad llawn - er enghraifft, os nad ydych wedi cael unrhyw fudd o'r cynnwys digidol
- mae gennych hawl i ad-daliad llawn os nad oes gan y masnachwr yr hawl cyfreithiol i gyflenwi'r cynnwys digidol i chi. Fodd bynnag, os oedd gan y masnachwr yr hawl i gyflenwi rhai ond nid pob un o'r cynnwys digidol, yna ni fydd gennych ond hawl i gael ad-daliad am y rhan nad oedd ganddynt yr hawl i'w gyflenwi
Mae canllaw ' Cyflenwi cynnwys digidol: eich hawliau i ddefnyddwyr ' yn rhoi mwy o wybodaeth.
Gwasanaethau
Hawliau allweddol:
- rhaid cyflawni'r gwasanaeth 'gyda gofal a medrusrwydd rhesymol'. Mae hyn yn golygu bod yn rhaid i fasnachwr gyflawni'r gwaith i'r un safon neu ansawdd tebyg i'r hyn a ystyrir yn dderbyniol o fewn eu masnach neu broffesiwn
- mae'r 'gwybodaeth am y masnachwr neu'r gwasanaeth yn gyfrwymol yn gyfreithiol'. Mae hyn yn golygu bod unrhyw beth sy'n cael ei ddweud neu ei ysgrifennu gan fasnachwr (neu rywun sy'n gweithredu ar ei ran) am y masnachwr neu'r gwasanaeth yn ffurfio rhan o'r contract, os ydych chi'n ystyried y wybodaeth cyn i chi gytuno ar y contract neu os ydych chi'n gwneud penderfyniad am y gwasanaeth ar ôl i'r contract gael ei wneud
- 'pris rhesymol i'w dalu am wasanaeth'. Nid oes ond rhaid i chi dalu ' pris rhesymol ' am y gwasanaeth y mae masnachwr yn ei ddarparu oni bai fod y gwasanaeth (neu'r ffordd y mae'r pris wedi'i gyfrifo) yn cael ei bennu fel rhan o'r contract
- 'rhaid cyflawni'r gwasanaeth o fewn amser rhesymol'. Weithiau, bydd contract yn pennu'r amser y bydd yn rhaid cwblhau gwasanaeth. Os nad yw'r amser wedi'i bennu, rhaid cwblhau'r gwasanaeth ' o fewn amser rhesymol '. Mae'r hyn sy'n rhesymol fel arfer yn dibynnu ar ffeithiau'r contract
Atebion allweddol:
- iawn i ailadrodd perfformiad. Lle nad yw gwasanaeth yn cael ei gyflawni gyda gofal a medrusrwydd rhesymol neu lle mae masnachwr yn methu â darparu gwasanaeth yn unol â'r wybodaeth a roddwyd i chi ymlaen llaw, yna mae'n rhaid iddynt gyflawni'r gwasanaeth eto fel ei fod yn ' cydymffurfio â'r contract ' (yn cael ei gwblhau fel y mae'r contract yn datgan y dylai fod). Mae gennych hawl i ailadrodd y perfformiad hwn o fewn amser rhesymol, heb unrhyw anghyfleustra sylweddol na chost i chi
- hawl i ostyngiad mewn prisiau. Os yw'n amhosibl ail berfformio gwasanaeth neu os na ellir ei gyflawni o fewn cyfnod rhesymol neu heb achosi anghyfleustra sylweddol i chi, yna mae gennych hawl i ostyngiad yn y pris. Gall hyn fod yn gymaint ag ad-daliad llawn-er enghraifft, lle nad ydych wedi cael unrhyw fudd o'r Gwasanaeth a bydd angen ei gychwyn eto. Mae gennych hawl hefyd i ostyngiad mewn pris os na chaiff y gwasanaeth ei gyflawni o fewn amser rhesymol a phan fo'r masnachwr yn torri eu rhwymedigaethau sy'n ymwneud â gwybodaeth a roddodd i chi a fernir ei bod yn rhan o'r contract
Gweler 'Cyflenwi gwasanaethau: eich hawliau i ddefnyddwyr' i gael rhagor o wybodaeth.
Hawliau i wneud iawn: beth alla i ei hawlio?
Os gwnaethoch gontract ar gontract oherwydd bod masnachwr yn eich camarwain (er enghraifft, roeddent yn honni bod drysau mewnol yn dderw solet pan oeddent yn argaen derw) neu oherwydd eu bod yn defnyddio arfer masnachol ymosodol (megis rhoi pwysau arnoch i ymrwymo i gontract) mae'r Rheoliadau Diogelu Defnyddwyr Rhag Masnachu Annheg 2008y n rhoi hawliau i chi wneud iawn: yr hawl i ddadflino'r contract, yr hawl i ostyngiad a'r hawl i iawndal. Mae'r hawliau hyn yn ychwanegol at yr hawliau sydd gennych o dan Ddeddf Hawliau Defnyddwyr 2015.
Mae'r canllaw 'Arferion camarweiniol ac ymosodol: hawliau i wneud iawn' yn rhoi mwy o wybodaeth.
Ar y safle/oddi ar y safle/gwerthiannau o bell: beth sydd gen i hawl iddo?
Pan fydd masnachwr yn gwerthu nwyddau, gwasanaethau a chynnwys digidol:
- o'u safle busnes (contractau ar y safle)
- i ffwrdd o'u safle busnes, megis ar garreg eich drws, yn eich cartref neu yn eich man gwaith (contractau oddi ar y safle)
- heb gysylltiad wyneb yn wyneb â chi (contractau pellter)
... Mae'n rhaid iddynt gydymffurfio â Rheoliadau Contractau Defnyddwyr (Gwybodaeth, Canslo a Thaliadau Ychwanegol) 2013.
Beth os byddwch yn penderfynu diddymu'r contract? Mae gennych hawl i ganslo'r rhan fwyaf o gontractau pellter ac oddi ar y safle a'r cyfnod canslo yw 14 diwrnod. Nid yw'r hawl i ganslo yn berthnasol i gontractau ar y safle. Rhaid i fasnachwyr roi gwybodaeth benodol i chi cyn fod nhw'n gwneud contract gyda chi. Mae'n rhaid iddyn nhw gael cytundeb clir os ydyn nhw am godi tâl ' ychwanegol ' arnoch.
Mae rheolau clir ynglyn â chyflenwi a'r pwynt lle'r ydych yn dod yn gyfrifol am y nwyddau. Os yw'r masnachwr yn anfon nwyddau 'digymell' i chi (nwyddau nad ydych wedi'u harchebu) gallwch gadw Iddynt ac nid oes rhaid i chi dalu amdanynt.
Os yw'r masnachwr yn darparu llinell gymorth ffôn i chi gysylltu â nhw am y nwyddau rydych wedi'u prynu, ni ellir codi mwy na'r gyfradd sylfaenol.
Mae'r llawlyfrau 'Prynu o adeiladau busnes: esbonio contractau ar y safle', 'Egluro contractau prynu gartref: oddi ar y safle' a 'Prynu drwy'r rhyngrwyd, ffonio & Mail order: esbonio contractau pellter' yn rhoi mwy o wybodaeth ac yn egluro pa gontractau sydd ddim wedi'u cynnwys yn y Rheoliadau a phryd yw'r hawl i ganslo ddim yn berthnasol.
Pa rwymedïau sydd gennyf os wyf yn talu ar gyllid neu gyda cherdyn credyd/debyd?
Os oeddech chi'n talu am y nwyddau, y gwasanaeth neu'r cynnwys digidol ar gyllid a drefnwyd gan fasnachwr neu os oeddech yn talu drwy ddefnyddio eich cerdyn credyd a'u bod yn costio mwy na £100 ond yn llai na £30,000, mae gennych hawliau o dan Ddeddf Credyd Defnyddwyr 1974. Mae adran 75 o'r Ddeddf yn gwneud y darparwr cyllid/cerdyn yn gyfrifol fel masnachwr am dorri contract neu am gamgynrychioli-er enghraifft, cyflenwi nwyddau diffygiol neu gwneud hawliad camarweiniol am wasanaeth. Mae gennych hawl i weithredu yn erbyn y masnachwr, y darparwr cyllid/cerdyn neu'r ddau.
Os yw'r gost yn fwy na £30,000 ac yn llai na £60,260, a bod y cyllid wedi'i drefnu'n benodol i brynu'r nwyddau, y gwasanaeth neu'r cynnwys digidol, efallai y gallwch hawlio yn erbyn y cwmni cyllid o dan adran 75A o'r Ddeddf Credyd Defnyddwyr 1974.
Os nad ydych yn fodlon ag ymateb y darparwr cyllid, gofynnwch am gyngor y Gwasanaeth Ombwdsmon Ariannol.
Os ydych yn defnyddio cerdyn debyd i wneud yr archeb neu os ydych yn defnyddio cerdyn credyd a phris y nwyddau, gwasanaeth neu gynnwys digidol yn llai na £100 (ni fyddai eich hawliau o dan adran 75 o Ddeddf Credyd Defnyddwyr 1974 yn berthnasol), efallai y byddwch yn gallu manteisio ar y cynllun 'Chargeback'. Chargeback yw'r term a ddefnyddir gan ddarparwyr cardiau am adennill taliad cerdyn gan fanc y masnachwr. Os gallwch roi tystiolaeth o dor-contract-er enghraifft, os yw'r nwyddau a gyflenwir yn ddiffygiol-gallwch ofyn i ddarparwr eich cerdyn am gael adfer y taliad. Holwch eich darparwr cerdyn ynghylch sut mae rheolau'r cynllun yn berthnasol i'ch cerdyn, a yw trafodion y rhyngrwyd wedi'u cynnwys a beth yw'r terfyn amser ar gyfer gwneud hawliad.
Gordaliadau talu
O dan Reoliadau Hawliau Defnyddwyr (Gordaliadau Talu) 2012, a ddiwygiwyd gan Reoliadau Gwasanaethau Talu 2017, gwaherddir masnachwyr rhag gosod gordaliadau ar ddefnyddwyr am ddefnyddio'r dulliau talu canlynol:
- cardiau credyd, debyd neu dâl
- gwasanaethau e-dalu fel PayPal
- Tâl Apple, tâl Android neu ddulliau talu eraill tebyg
Gall masnachwyr orfodi tâl ychwanegol am ddulliau eraill o dalu, ond rhaid i'r swm beidio â bod yn ormodol; rhaid iddo adlewyrchu'r gost wirioneddol i'r masnachwr o brosesu'r taliad. Mae'r Rheoliadau yn gymwys i'r rhan fwyaf o gontractau gwerthiannau a gwasanaethau.
Mae'r Rheoliadau yn rhoi hawliau iawndal i chi. Ni ellir gorfodi unrhyw ofyniad i dalu tâl ychwanegol gwaharddedig, neu'r rhan o dâl ychwanegol sy'n ormodol, gan y masnachwr. Mae hyn yn golygu nad oes rhaid i chi dalu. Os ydych eisoes wedi talu'r gordal neu'r gormodedd, mae gennych hawl i gael ad-daliad.
Os oes gennych gwyn ynglyn â gordaliadau, dylid ei hadrodd i wasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth.
Pa mor hir y mae fy hawliau i ddefnyddwyr yn para?
Yn Lloegr a Chymru mae gennych gyfnod o chwe mlynedd o'r dyddiad y torrwyd y contract (er enghraifft, cyflenwi nwyddau diffygiol neu gynnwys digidol, neu wasanaeth gwael) i wneud hawliad yn erbyn y masnachwr. Mae hyn yn gweithio ychydig yn wahanol yn yr Alban lle mae gennych derfyn o bum mlynedd i wneud hawliad, gan ddechrau o'r adeg y deuthum yn ymwybodol fod yna broblem.
Nid yw hyn yn golygu bod y nwyddau, y cynnwys digidol na'r gwasanaeth yn gorfod para pum neu chwe mlynedd; mae'n dibynnu ar yr hyn sy'n rhesymol.
A oes gennyf unrhyw rwymedïau o dan gwarant neu warant?
Oes, ond mae rheolau, a nodir yn Neddf Hawliau Defnyddwyr 2015, sy'n berthnasol pan fydd masnachwr neu weithgynhyrchydd yn cynnig gwarant am ddim gyda nwyddau, gwasanaethau a chynnwys digidol.
Felly, beth yw gwarant? Datganiad yw hwn a roddir gan fasnachwr neu weithgynhyrchydd y bydd y nwyddau, y gwasanaethau neu'r cynnwys digidol yn bodloni safonau penodol ac os na wnânt, bydd gennych hawl i wneud cais am ad-daliad, i'w hamnewid neu i'w hatgyweirio. Nid oes unrhyw orfodaeth ar fasnachwr na gwneuthurwr i gynnig gwarant ond os byddant yn gwneud hynny, mae'n gyfreithiol rwymiedig. Er enghraifft, os bydd masnachwr yn gwrthod trwsio'r nwyddau pan fydd y warant yn nodi y bydd yn gwneud hynny, bydd y masnachwr yn torri'r contract a gallwch wneud hawliad. Gallai hyn fod am gost atgyweirio'r nwyddau yn rhywle arall.
Mae gwarant (neu warant estynedig) yn fath o bolisi yswiriant, sy'n darparu ar gyfer methiant annisgwyl neu ddadansoddiad o nwyddau, fel arfer ar ôl i'r masnachwr neu warant y gweithgynhyrchydd redeg allan, ond gall ymdrin â'r un cyfnod o amser fel gwarant oherwydd gall gynnig gorchudd ychwanegol. Gwiriwch y telerau a'r amodau i gael gwybod am beth rydych yn cael sylw.
Mae gwarant neu warant yn ychwanegol at yr hawliau cyfreithiol sydd gennych fel defnyddiwr ac ni ddylech effeithio ar yr hawliau hynny mewn unrhyw ffordd.
Mae canllaw 'Gwarantau a warantau' yn rhoi mwy o wybodaeth am y rheolau hyn.
Mae'r masnachwr yn gwrthod fy helpu i: beth ddylwn i ei wneud?
Os bydd y masnachwr yn gwrthod delio â'ch cwyn neu'n dweud wrthych am gysylltu â'r gwneuthurwr, y dosbarthwr neu'r mewnforiwr, dylech roi gwybod iddynt eu bod yn gyfrifol a bod gennych hawl i ddisgwyl iddynt ddelio â'ch cwyn a threfnu ateb addas. Mewn rhai achosion, efallai y bydd y masnachwr yn dymuno ymgynghori â'i gyflenwr, yn enwedig os yw natur y nam yn destun anghydfod, ond nid yw hyn yn effeithio ar eich hawliad yn erbyn y masnachwr.
Gweler y canllaw 'A yw'r masnachwr yn iawn?' i gael rhagor o wybodaeth.
Deddfwriaeth allweddol
Deddf Credyd Defnyddwyr 1974
Rheoliadau Diogelu Defnyddwyr Rhag Masnachu Annheg 2008
Rheoliadau Contractau Defnyddwyr (Gwybodaeth, Canslo a Thaliadau Ychwanegol) 2013
Deddf Hawliau Defnyddwyr 2015
Rheoliadau Hawliau Defnyddwyr (Gordaliadau Taliadau) 2012
Adolygwyd/Diweddarwyd diwethaf: Tachwedd 2020
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.