Cymysgu porthiant ar fferm
Yn y canllawiau
Mae gofyniadau gwahanol ar gyfer cymysgu porthiant, gan ddibynnu ar ddefnyddio ychwanegion neu rag-gymysgeddau
Sylwch: er bod y Deyrnas Unedig wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd, bydd rhai deddfau UE (a elwir yn ddeddfau 'wrth gefn') yn dal i fod yn berthnasol hyd nes y byddant yn cael eu disodli gan ddeddfwriaeth newydd y DU; mae hyn yn golygu y byddwch yn dal i weld cyfeiriadau at ddeddfwriaeth yr UE yn ein canllaw.
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru
Mae Rheoliad (EC) Rhif 183/2005 gosod gofynion ar gyfer hylendid bwyd anifeiliaid yn mynnu bod bron pob busnes sy'n gwneud, yn marchnata neu'n defnyddio porthiant anifeiliaid yn cael ei gofrestru â'u hawdurdod lleol neu wedi'i gymeradwyo ganddo.
Bydd y gofynion ar gyfer cymysgwyr bwyd anifeiliaid ar y fferm yn amrywio yn dibynu ar y math o fwyd yn cael ei gymysgu. Gellir rhannu hyn i ddau faes yn fras, yn seiliedig ar Atodiadau'r rheoliad:
- Atodiad I: Y ffermwyr hynny sy'n cymysgu porthiant ar gyfer gofynion unigryw eu daliadau eu hunain heb ddefnyddio ychwanegion neu rag-gymysgeddau o ychwanegion (ac eithrio ychwanegion silwair)
- Atodiad II: Y ffermwyr hynny nad ydynt yn perthyn i'r categori Atodiad I a'r rhai sy'n cymysgu bwyd ar gyfer gofyniad unigryw eu daliadau eu hunain gydag ychwanegion neu rag-gymysgeddau o ychwanegion
Diffiniad o ychwanegion
Mae ychwanegyn yn golygu sylwedd, micro-organeb neu baratoad a ychwanegir yn fwriadol at borthiant neu ddwr er mwyn cyflawni un neu fwy o swyddogaethau penodedig. Rhaid awdurdodi ychwanegion o dan reoliad yr UE (EC) Rhif 1831/2003 ar ychwanegion i'w defnyddio mewn maethiad anifeiliaid - er enghraifft, fitaminau A a D ac elfennau hybrin penodol.
Mae mwy o wybodaeth am ychwanegion i'w gweld ar wefan yr Asiantaeth Safonau Bwyd (ASB).
Dim ond ychwanegion cymeradwy y gellir eu defnyddio mewn bwyd anifeiliaid. Mae gan rai ychwanegion lefel gyfyngedig o ddefnydd a ganiateir ac maent ar gael ar gyfer rhai rhywogaethau o anifeiliaid yn unig.
Am restr o ychwanegion cymeradwy, cyfeiriwch at Gofrestr Ychwanegion Bwyd Anifeiliaid yr Undeb Ewropeaidd ar wefan y Comisiwn Ewropeaidd. Mae'r rhestr o ychwanegion cymeradwy yn parhau i fod yn ddilys ym Mhrydain Fawr; fodd bynnag, mae angen cyflwyno ceisiadau am awdurdodiadau newydd, addasiadau i awdurdodiadau neu adnewyddiadau awdurdodiad, ym Mhrydain Fawr, bellach i wasanaeth ymgeisio cynhyrchion rheoledig yr ASB.
Mae rhaggymysgedd o ychwanegion yn golygu cymysgeddau o ychwanegion neu gymysgeddau o un neu ragor o ychwanegion bwyd anifeiliaid gyda deunyddiau bwyd anifeiliaid neu ddwr a ddefnyddir fel cludwyr; ni fwriedir i rag-gymysgeddau gael eu bwydo'n uniongyrchol i anifeiliaid.
Atodiadau i Reoliad (EC) Rhif 183/2005
Mae atodiadau i reoliad (EC) Rhif 183/2005 (gweler y ddolen yn 'Deddfwriaeth allweddol' isod) yn nodi amrywiol safonau y mae'n rhaid i fusnesau bwyd anifeiliaid gydymffurfio â nhw.
ATODIAD I
(gofynion wrth gymysgu bwyd i'w ddefnyddio ar ddaliadau ffermwyr yn unig, heb ychwanegion neu rag-gymysgeddau o ychwanegion)
Mae'n ofynnol i ffermwyr sy'n dod i mewn i'r categori hwn gydymffurfio â gofynion Atodiad I. Yn gryno, mae'n ofynnol i ffermwyr sy'n ddarostyngedig i'r gofynion hyn:
- sicrhau bod bwyd a phorthiant yn cael eu cynhyrchu i atal a lleihau peryglon a difetha
- cymryd camau i reoli unrhyw borthiant a gaiff ei halogi gan aer, pridd, dwr, gwrteithiau, plaladdwyr, cynhyrchion meddyginiaethol milfeddygol ac ati
- cadw'n lân a diheintio unrhyw adeiladau, cerbydau neu offer a ddefnyddir ar gyfer cymysgu bwyd, lle bo angen
- defnyddio dwr glân yn unig
- atal anifeiliaid, plâu a gwastraff rhag achosi halogiad peryglus
- ystyried, a gweithredu ar, lle bo angen, ganlyniadau unrhyw ddadansoddiad a gynhaliwyd
- cadw cofnodion o'r mesurau a roddwyd ar waith i reoli peryglon. Yn benodol, rhaid cadw cofnodion ynghylch y canlynol (gall milfeddygon, agronomegwyr ac asiantau helpu i gadw'r cofnodion hyn):
- unrhyw ddefnydd o gynhyrchion diogelu planhigion a bywleiddiaid
- defnyddio hadau a addaswyd yn enetig
- unrhyw achosion o blâu neu glefydau
- canlyniadau unrhyw ddadansoddiadau a wnaed
- ffynhonnell a maint pob mewnbwn bwyd, a'r cyrchfan a'r maint ar gyfer pob allbwn bwyd
- dilyn canllawiau arfer da a deddfwriaeth genedlaethol ynghylch:
- rheoli halogiad, er enghraifft, mycotocsinau a metelau trwm
- defnyddio dwr a gwrteithiau
- olrhain a defnyddio plaleiddiaid yn gywir
- olrhain a defnyddio cynhyrchion meddyginiaethol milfeddygol yn gywir
- paratoi, storio ac olrhain crynodebau
- cael gwared yn gywir ac yn gyfreithiol ar anifeiliaid marw, gwastraff a sbwriel
- atal y gwaith o gyflwyno clefydau heintus
Atodiad II
(gofynion pan na fyddant yn dod o dan Atodiad I a/neu'n cymysgu bwyd ag ychwanegion neu rag-gymysgeddau o ychwanegion)
Mae'n ofynnol i ffermwyr sy'n dod i mewn i'r categori hwn gydymffurfio â gofynion Atodiad II. Bydd hyn yn berthnasol i ffermwyr sy'n prynu ychwanegion bwyd neu rag-gymysgeddau (ac eithrio gwerthwyr silwair) ac yn eu cymysgu'n uniongyrchol-er enghraifft, gyda phorthiant neu rawnfwydydd, ac ati. Fe ystyrir y weithgaredd hwn yn risg uwch o gymharu â mathau eraill o weithgarwch. Yn gryno, mae'n ofynnol i ffermwyr sy'n ddarostyngedig i'r gofynion hyn weithredu'r mesurau canlynol:
- cymhwyso egwyddorion HACCP (dadansoddi peryglon a phwynt rheoli critigol) i bob cam o'r gweithgareddau bwyd anifeiliaid ar y fferm-er enghraifft, cyfleusterau, cyfarpar, storio, cadw cofnodion, ac ati
- cadw peiriannau bwyd yn lân ac yn ddefnyddiol drwy edrych arnynt yn rheolaidd. Dylech gofnodi unrhyw fesurau glanhau a chynnal a chadw. Sicrhau bod pob cymysgyn a chyfarpar bwydo yn cael eu cynnal a'u gweithredu'n briodol i'r ystod o bwysau, gwanediadau ac unffurfedd sydd eu hangen. Dylid gwneud gwiriadau rheolaidd i sicrhau bod cymysgu homogenaidd yn cael ei gyflawni a dylid cofnodi gwiriadau o'r fath
- rhaid i unrhyw raddfeydd neu ddyfeisiau mesur fod yn briodol i'r pwysau neu'r cyfrolau sy'n cael eu mesur a dylid eu profi am gywirdeb yn rheolaidd. Dylid cofnodi gwiriadau cywirdeb
- rhaid i bersonél gael sgiliau ddigonol sy'n angenrheidiol ar gyfer cymysgu bwyd sy'n cynnwys ychwanegion/rhag-gymysgeddau. Dylech sicrhau bod y staff sy'n cymysgu yn derbyn yr hyfforddiant a'r ymarfer priodol. Dylid cofnodi unrhyw hyfforddiant a roddir
- mae'n rhaid i chi gael gweithdrefn neu gyfarwyddiadau ysgrifenedig ar gyfer cymysgu gweithrediadau. Dilynwch gyfarwyddiadau'r cyflenwyr i'w defnyddio ar gyfer unrhyw ychwanegion/rhag-gymysgeddau. Dylech gofnodi'r fformwleiddiadau a'r dyddiad gweithgynhyrchu a chadw sampl gynrychioliadol o bob swp o borthiant gorffenedig a gynhyrchwyd (a'r deunyddiau crai os ydych yn ei gyflenwi i ffermwyr eraill). Os yw'r fformwlau'n newid, dylid glanhau'r offer cymysgu yn drylwyr ac os oes angen, yn enwedig wrth eu cymysgu ar gyfer gwahanol rywogaethau ac ati
- Rhaid storio ychwanegion/rhag-gymysgeddau ar wahân i borthiant gorffenedig a deunyddiau bwyd anifeiliaid er mwyn osgoi croeshalogi
- yn ogystal â'r cofnodion a grybwyllir uchod, rhaid cadw cofnodion o enwau a chyfeiriadau cyflenwyr ychwanegion/rag-gymysgedd ac o'r meintiau o ychwanegion/rhag-gymysgeddau a ddefnyddir gyda rhifau batsh a gofnodir
- dogfennu system gwyno a galw i gof cynnyrch os ydych yn cyflenwi ffermwyr eraill
BETH YW HACCP?
Mae HACCP (dadansoddi peryglon a phwynt rheoli critigol) mewn perthynas ag Atodiad II yn ddull systematig wedi'i ddogfennu o reoli diogelwch.
Bydd astudiaeth a system HACCP lawn yn dadansoddi pob cam o'r gweithgareddau bwyd anifeiliaid ar y fferm er mwyn nodi peryglon a allai ddigwydd a gweithredu mesurau rheoli (pwyntiau rheolaeth critigol). Gellir disgrifio'r saith cam i HACCP yn gryno fel a ganlyn:
- cynnal dadansoddiad o beryglon i ddod o hyd i unrhyw beryglon posibl a allai ddigwydd yn ystod y cynhyrchu. Mae perygl yn rhywbeth a allai fod yn niweidiol a gall gynnwys halogiad microbiolegol, cemegol neu gorfforol. Penderfynu pa reolaethau y gallwch eu rhoi ar waith i ddileu'r peryglon neu eu lleihau i lefel ddiogel, dderbyniol
- penderfynu'r pwyntiau rheoli critigol (CCP). Penderfynwch pa rai o'r rheolaethau hyn sy'n hanfodol er mwyn sicrhau diogelwch bwyd anifeiliaid. Mae rheolaeth yn hanfodol os na fydd y perygl yn cael ei ddileu yn ddiweddarach yn y broses gynhyrchu
- sefydlu terfynau critigol sy'n gymwys i'r CCPs - hynny yw, sefydlu meini prawf gwahanu derbynioldeb oddi wrth annerbynioldeb
- sefydlu system i fonitro rheolaethau'r CCPs. Unwaith y bydd rheolaethau wedi'u rhoi ar waith, dylid eu monitro'n rheolaidd er mwyn sicrhau eu bod yn gweithio'n effeithiol. Nid oes angen gwirio rheolaethau ar bob achlysur broses benodol ar yr amod eich bod yn sicr y bydd amledd y gwiriadau yn ei gwneud yn bosibl nodi unrhyw broblemau cyn bod perygl i ddiogelwch bwyd anifeiliaid
- sefydlu'r camau unioni i'w cymryd pan fydd monitro'n nodi bod CCP penodol ddim o dan reolaeth. Rhaid i chi a'ch staff fod yn glir ynghylch pa gamau y dylid eu cymryd pan fydd monitro'n dangos y gall fod problem
- adolygu eich system a gwirio ei heffeithiolrwydd. Unwaith y bydd wedi'i sefydlu, rhaid adolygu'r system gyda gweithdrefnau ar waith i sicrhau bod y system HACCP yn gweithio a'i bod yn cael ei gwirio'n effeithiol. Dylai adolygiadau a gwiriadau ddigwydd yn rheolaidd pan fydd unrhyw weithrediadau'r busnes yn newid neu pan ganfyddir problemau
- sefydlu dogfennaeth ar ffurf cofnodion a gweithdrefnau yn unol â'r egwyddorion hyn
Mae Cydffederasiwn y diwydiannau amaethyddol wedi cynhyrchu Cymhwyso Egwyddorion HACCP: Canllawiau Ymarferol ar gyfer y Gadwyn Cyflenwi Bwyd-amaeth, a gynlluniwyd i'w defnyddio gan fusnesau y gallai HACCP fod yn gysyniad cwbl newydd iddynt a hefyd i'r rheini sydd wedi cael profiad blaenorol ohono.
ATODIAD III
(ffermwyr yn bwydo anifeiliaid sy'n cynhyrchu bwyd)
Yn ogystal â'r gofynion yn Atodiad I neu Atodiad II, mae'n ofynnol i bob ffermwr gydymffurfio â gofynion Atodiad III. I grynhoi, mae'n ofynnol i bob ffermwr:
- rheoli pori i atal halogi bwydydd sy'n deillio o anifeiliaid gan beryglon ffisegol, biolegol neu gemegol
- arsylwi cyfnodau gorffwys priodol cyn pori da byw ar dir pori wedi'i drin â thail neu gemegau
- dylunio a chynnal offer stabl a bwydo glân
- gweithredu system rheoli plâu
- gadw bwyd a dillad gwely fel ei fod yn lân ac yn rhydd rhag llwydni
- storio bwyd ar wahân i gemegion a chynhyrchion eraill sydd wedi'u gwahardd mewn bwyd anifeiliaid
- stôr-borthi meddyginiaethol er mwyn osgoi'r perygl o groeshalogi
- drin porthiant fel nad yw halogiad a chroeshalogi'n digwydd
- glanhau systemau dyfrio yn rheolaidd
- sicrhau bod unrhyw un sy'n gyfrifol am fwydo a thrafod anifeiliaid gyda'r gallu, yr wybodaeth a'r cymhwysedd angenrheidiol
Cymysgu gyda meddyginiaethau ac ychwanegion penodol
Nid yw'r canllawiau hyn yn berthnasol i gymysgu a defnyddio ychwanegion bwyd anifeiliaid penodedig-er enghraifft, cocsidiostatau a histomonostatau; ac nid yw ychwaith yn berthnasol i gymysgu bwyd anifeiliaid i gynnwys meddyginiaethau milfeddygol.
Ceir rhagor o wybodaeth yn y Gyfarwyddiaeth Meddyginiaethau Milfeddygol Nodiadau cyfarwyddyd ar wefan GOV.UK.
Darllen pellach
I gael rhagor o wybodaeth am borthiant, ewch i 'Hylendid bwyd anifeiliaid i ffermwyr a thyfwyr' a chanllawiau i ffermwyr sy'n cynhyrchu bwyd anifeiliaid ar wefan yr Asiantaeth Safonau Bwyd.
Cosbau
Gall methu â chydymffurfio â chyfraith safonau masnachu arwain at gamau gorfodi ac at sancsiynau, a all gynnwys dirwy a / neu garchar. Am fwy o wybodaeth gweler 'Safonau masnach: pwerau, gorfodi a chosbau'.
Deddfwriaeth allweddol
Rheoliad (EC) Rhif 1831/2003 ar ychwanegion i'w defnyddio mewn maethiad anifeiliaid
Rheoliad (EC) Rhif 183/2005 gosod gofynion ar gyfer hylendid bwyd anifeiliaid
Rheoliadau Bwyd Anifeiliaid (Cyfansoddi, Marchnata a Defnyddio) (Cymru) 2016
Rheoliadau Bwyd Anifeiliaid (Hylendid, Samplu ac ati a Gorfodi) (Cymru) 2016
Adolygwyd/Diweddarwyd diwethaf: Ionawr 2021
Yn y diweddariad hwn
Ychwanegwyd gwybodaeth am wasanaeth cymhwyso cynhyrchion rheoledig yr ASB
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.