Perchnogaeth cyfrifol o anifeiliaid / anifeiliaid anwes
Yn y canllawiau
Gwybodaeth lles hanfodol ar gyfer unigolion sy'n cadw anifeiliaid, gan gynnwys anifeiliaid anwes a da byw
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru
Os mai chi yw perchennog anifail, rhaid i chi gydymffurfio â Deddf Lles Anifeiliaid 2006.
Mae'r Ddeddf hon yn rhoi dyletswydd ar unrhyw un sy'n berchen ar anifail neu sy'n gyfrifol amdano (hyd yn oed ar sail dros dro) i sicrhau bod anghenion lles yr anifail yn cael eu diwallu ac nad oes unrhyw anifail yn dioddef yn ddiangen.
Mae'r ddeddfwriaeth yn berthnasol i anifeiliaid anwes (mamolion, adar, ymlusgiaid, amffibiaid a physgod) a da byw a ffermir megis gwartheg, defaid, geifr, moch, dofednod a cheffylau.
Er mwyn sicrhau y gellir diwallu anghenion yr anifail dylai'r unigolyn cyfrifol, cyn cael anifail, feddu ar wybodaeth ddigonol am anghenion yr anifail a sut y gellir diwallu'r anghenion hyn. Bydd anghenion anifail yn amrywio'n fawr o rywogaeth i rywogaeth. Dylai'r sawl sy'n gyfrifol am yr anifail gael rhywfaint o brofiad ymarferol (megis trafod a bwydo) yn ogystal â gwybodaeth fwy damcaniaethol (megis salwch posibl a sut i leihau'r peryglon) o sut i ofalu am yr anifail.
Amgylchedd addas
Rhaid rhoi llety addas i'r anifeiliaid sy'n darparu:
- lloches ddigonol
- man gorffwys cyfforddus
- goleuo digonol
- awyru digonol
- lle digonol i arfer
- amgylchedd wedi'i reoli â thymheredd (os yw'n briodol)
- lle diogel sydd wedi'i ddiogelu
Rhaid cymryd pob cam rhesymol hefyd i sicrhau nad oes unrhyw beth yn bresennol yn yr amgylchedd (fel gwrthrychau miniog neu blanhigion gwenwynig) sy'n gallu achosi anaf neu niweidio iechyd yr anifail.
Deiet addas
Rhaid darparu diet digonol ac addas i'r anifeiliaid gan gynnwys:
- mynediad at ddwr ffres (oni bai bod y milfeddyg yn cyfarwyddo fel arall)
- deiet cytbwys sy'n diwallu holl anghenion maethol yr anifail (mae'r rhain yn amrywio ar wahanol gyfnodau o fywyd). Rhaid i faint o fwyd a roddir fod yn briodol er mwyn i'r anifail gynnal ei gyflwr corff cywir (nid yw'n rhy denau nac yn rhy dew)
Rhaid i bob bwyd fod yn iachus a heb fod yn niweidiol i iechyd yr anifail.
Y gallu i ymddwyn yn naturiol
Rhaid i bob anifail allu dilyn patrymau ymddygiad naturiol. Mae patrymau ymddygiad yn amrywio yn dibynnu ar rywogaeth yr anifail. Mae'r gallu i chwarae a rhyngweithio yn arbennig o bwysig i lawer o anifeiliaid ifanc (megis cwn, ceffylau a moch) gan ei fod yn eu galluogi i ddysgu sut i gymdeithasu, cyfathrebu, a rhyngweithio gydag anifeiliaid a phobl eraill yn briodol. Mae'r gallu i fynegi ymddygiad arferol hefyd yn helpu i atal anifeiliaid rhag diflasu, teimlo dan straen a theimlo'n rhwystredig.
Mae'n bwysig bod unrhyw un sy'n gyfrifol am anifeiliaid yn gallu cydnabod arwyddion cynnar straen ac yn gallu cymryd camau adferol priodol.
Wedi'u cartrefu gydag anifeiliaid eraill, neu ar wahân
Mae rhyngweithio cymdeithasol yn bwysig iawn i lawer a anifeiliaid ond mae hefyd yn bwysig bod pob anifail unigol yn gallu dianc i ardal ddiogel a pheidio â chael ei fwlio gan bobl eraill. Mae'n well gan rai anifeiliaid fyw ar eu pen eu hunain.
Lle mae llawer o anifeiliaid yn cael eu bwydo gyda'i gilydd, rhaid darparu man bwydo digonol i sicrhau y gall pob anifail gael cyfran deg o'r bwyd.
Wedi'u hamddiffyn rhag poen, anaf, dioddefaint a chlefyd
Rhaid archwilio pob anifail yn rheolaidd am arwyddion o ddioddefaint, anaf ac afiechyd. Os canfyddir unrhyw broblemau lles, rhaid cymryd camau prydlon gan gynnwys ceisio cyngor milfeddygol lle y bo'n briodol.
Anifeiliaid anwes yn teithio
Yn y DU ceir cynllun teithio anifeiliaid anwes sy'n caniatáu i gwn, cathod a ffuredau ddod i mewn i'r DU a hefyd yn caniatáu i berchnogion fynd â'r anifeiliaid hyn allan o'r DU (ar eu gwyliau ac ati) ar yr amod bod rhai rheolau'n cael eu bodloni.
Gallwch bellach ganiatáu cwn anwes (gan gynnwys canllaw a chlyw), cathod a ffuredau i fynd i mewn (neu i ailymuno) y DU heb orfod eu rhoi mewn cwarantin. Mae hyn yn ddibynnol ar ddau beth:
- bodloni darpariaethau'r cynllun (gweler y ddolen isod)
- y wlad neu'r diriogaeth mae'r anifeiliaid anwes yn dod o
Os ydych yn ystyried dod â chwn anwes, cath neu ffured i mewn i'r DU, yna rhaid i chi ddilyn y rheolau sydd yn eu lle, fel arall gall eich anifail anwes gael ei wrthod a'i symud o'r wlad neu ei roi mewn cwarantin trwyddedig (codir tâl arnoch am hynny).
Gall rhywogaethau eraill o anifeiliaid anwes (cnofilod, cwningod, adar, pysgod addurnol, infertebratau, amffibiaid ac ymlusgiaid) fod â gofynion mynediad gwahanol.
Fodd bynnag, oherwydd deddfwriaeth rheolaeth y gynddaredd rhaid i gwningod anwes a chnofilod sy'n dod o wledydd nad ydynt yn rhan o'r UE, gael eu rhoi mewn cwarantin trwyddedig ac mae angen trwydded fewnforio arnynt.
Mae rhagor o wybodaeth am dod ag anifeiliaid i mewn i'r DU i'w gweld ar wefan GOV.UK.
Beth arall ddylwn i ei ystyried?
Gall prynu a gofalu am anifeiliaid fod yn ddrud iawn. Os ydych yn ystyried prynu anifail, dylech ymchwilio i'r anifail a ddewiswyd gennych er mwyn cael syniad ynghylch faint o fwyd, llety, brechiadau, ymweliadau milfeddygol, ac ati a fydd yn costio. Bydd hyn yn eich helpu i benderfynu a yw cadw anifail anwes yn opsiwn fforddiadwy. Mae pethau eraill i'w hystyried yn cynnwys:
- a oes gennych ddigon o amser i'w dreulio gyda'ch anifail anwes i ofalu am yr anifail yn ddigonol a darparu ar gyfer ei holl anghenion lles?
- a oes rhywle addas i storio bwyd a'i gadw'n oer a sych, a heb blâu a fermin?
- a oes gennych ddigon o arian i dalu am unrhyw gostau annisgwyl fel ffioedd milfeddygol?
- a oes angen yswiriant ar gyfer atebolrwydd cyhoeddus neu gostau milfeddygol?
- pa gynlluniau wrth gefn sydd gennych os yw'r anifail yn sâl a bod angen ei ynysu?
- pwy fydd yn gofalu am yr anifeiliaid pan fyddwch yn sâl neu ar wyliau?
- a yw'r anifeiliaid yn debygol o anodi eich cymdogion-er enghraifft crochgorn ceiliogod, moch yn troi tir yn faddon mwd, arogleuon o bennau neu domenni mwck?
- a oes angen unrhyw waith papur ar gyfer yr anifeiliaid-er enghraifft, pasbortau ar gyfer gwartheg a cheffylau, dogfennau symud defaid, geifr a moch?
Anifeiliaid a ffermir
Diogelir lles anifeiliaid a ffermir hefyd gan Reoliadau Lles Anifeiliaid a Ffermir (Cymru) 2007, sydd â gofynion penodol ar gyfer rhywogaethau penodol o anifeiliaid a ffermir o ran llety, lwfansau lle, clymu, lloriau, bwydo, sarn, ac ati.
Ar gyfer gwartheg, defaid, geifr, moch a cheirw, mae'n ofynnol cael rhif daliad plwyf Sir (CPH) o'r Llywodraeth Cymru a chael eu cofrestru gyda'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA). Mae gofynion adnabod a chadw cofnodion gwahanol yn berthnasol i rywogaethau unigol-nid oes esemptiad ar gyfer anifeiliaid anwes. Mae'r gofynion yr un fath oherwydd eu bod yn rhywogaethau amaethyddol sy'n gallu dal yr un clefydau ac felly'n ddarostyngedig i'r un rheolaethau a rheoliadau â buchesi da byw masnachol (hyd yn oed os mai dim ond un anifail sydd gennych). Os oes angen rhagor o gyngor arnoch, cysylltwch â'ch gwasanaeth safonau masnach lleol.
Os ydych yn cadw 50 neu fwy o ddofednod mewn unrhyw safle, rhaid eich bod wedi'ch cofrestru ar y Cofrestr Dofednod Prydain Fawr. Os ydych yn cadw llai na 50 o ddofednod, mae cofrestru'n wirfoddol. Gallwch gofrestru drwy ffonio 0800 634 1112 neu ar wefan GOV.UK.
Cosbau
Mae'n drosedd i beri i anifail ddioddef yn ddiangen neu beidio â darparu ar gyfer ei anghenion lles. Y gosb uchaf yw gwaharddiad ar berchnogi anifeiliaid, dirwy a 51 wythnos o garchar.
Darllen pellach
Mae codau ymarfer lles anifeiliaid wedi'u cynhyrchu gan Lywodraeth Cymru ac APHA.
DEDDFWRIAETH ALLWEDDOL
Gorchymyn y Gynddaredd (Mewnforio Cwn, Cathod a Mamaliaid Eraill) 1974
Deddf Lles Anifeiliaid 2006
Rheoliadau Lles Anifeiliaid a Ffermir (Cymru) 2007
Gorchymyn Symud Anifeiliaid Anwes yn Anfasnachol 2011
Adolygwyd/Diweddarwyd ddiwethaf: Hydref 2018
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.