Cael gwared ar fwyd gwastraff
Yn y canllawiau
Rhaid cael gwared â bwyd dros ben o darddiad anifeiliaid yn ddiogel er mwyn rheoli'r risg o glefyd i anifeiliaid ac i bobl
Sylwch: er bod y Deyrnas Unedig wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd, bydd rhai deddfau UE (a elwir yn ddeddfau 'wrth gefn') yn dal i fod yn berthnasol hyd nes y byddant yn cael eu disodli gan ddeddfwriaeth newydd y DU; mae hyn yn golygu y byddwch yn dal i weld cyfeiriadau at ddeddfwriaeth yr UE yn ein canllawiau.
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru
Mae cyfreithiau sy'n effeithio ar fanwerthwyr, dosbarthwyr a gweithgynhyrchwyr bwyd (ac o dan amgylchiadau penodol arlwywyr) sydd, yn ystod eu busnes, yn cael eu gadael gyda deunydd bwyd sydd wedi'u gwneud o neu sy'n cynnwys cynhyrchion sy'n tarddu o anifeiliaid sydd ddim bellach ar gyfer eu bwyta gan bobl (er enghraifft, cig neu bysgod amrwd a wnaed cyn ei ddyddiad defnyddio erbyn, llaeth a chynhyrchion llaeth, a wyau a chynhyrchion wyau).
Mae Rheoliadau Sgil-gynhyrchion Anifeiliaid (Gorfodi) (Cymru) 2014 yn gosod rheolau ar gyfer casglu, trin, cludo, storio a gwaredu sgil-gynhyrchion anifeiliaid. Eu nod yw rheoli'r risgiau, gan gynnwys clefydau, i anifeiliaid a'r cyhoedd. Mae deunydd bwyd sydd wedi'i gynnwys neu sy'n cynnwys cynhyrchion sy'n deillio o anifeiliaid yn dod yn sgil-gynnyrch anifeiliaid (ABP) pan fo'r rheolwr busnes bwyd yn penderfynu nad yw'r cynnyrch i'w ddefnyddio mwyach i'w fwyta gan bobl am ba bynnag reswm. Unwaith y gwneir y penderfyniad hwn ni ellir ei droi yn ôl. Mae'r deunydd wedyn yn dod yn risg isel (categori 3) ABP, ac mae tarddiad a natur y deunydd bwyd hwn yn pennu sut y gellir ei waredu neu ei ddefnyddio - er enghraifft, fel bwyd anifeiliaid.
Mae Rheoliadau Bwyd Anifeiliaid (Hylendid, Samplu ac ati a Gorfodi) (Cymru) 2016 yn rhoi rheolaethau hylendid a diogelwch llym ar waith mewn perthynas â phorthiant anifeiliaid felly ni ddylid byth ystyried bod bwyd dros ben a fwriedir i'w ddefnyddio fel bwyd anifeiliaid yn wastraff.
A ellir bwydo bwyd dros ben i dda byw?
Mewn rhai achosion gellir defnyddio hen fwydydd i fwydo da byw cyn belled nad yw'r deunydd yn cynnwys (ac nad oes unrhyw risg o gwbl y gallai fod wedi bod mewn cysylltiad â nhw) cig amrwd, pysgod, wyau neu gynhyrchion sy'n deillio o gig neu bysgod neu sy'n eu cynnwys. Mae cynhyrchion y gellir eu bwydo i anifeiliaid fferm yn cynnwys cynhyrchion pobi, bisgedi a melysion cymwys, a ffrwythau a llysiau, yn amodol ar reolaethau llym iawn.
Rhaid i fusnesau bwyd sy'n ymdrin ag ABP a hen fwydydd sy'n dymuno anfon deunydd cymwys i'w fwydo i dda byw fod â chynllun dadansoddi peryglon a phwynt rheoli critigol (HACCP) ar waith i reoli'r broses o wahanu, adnabod a storio hyn yn effeithiol deunydd bwyd anifeiliaid er mwyn atal unrhyw groeshalogi a deunyddiau porthiant anniogel rhag cyrraedd y gadwyn bwyd anifeiliaid. Mae porthiant anniogel yn un a allai gael effaith andwyol ar iechyd pobl/anifeiliaid neu'r amgylchedd, neu allai wneud y bwyd o anifeiliaid sy'n cynhyrchu bwyd yn anniogel i'w fwyta gan bobl.
Rhaid i bob cyn-fwyd sydd i'w ddefnyddio fel bwyd anifeiliaid fod yn ddiogel ac iachus ar gyfer y rhywogaeth a fwriedir a rhaid iddo beidio â bod yn llwydni nac wedi'i halogi gan gyrff tramor ac ati.
Mae angen i bob cam yn y gadwyn fod wedi'u cofrestru gyda'u hawdurdod lleol o dan Reoliad (EC) Rhif 183/2005 sy'n gosod gofynion ar gyfer hylendid bwyd anifeiliaid, gan gynnwys y busnes bwyd, y cynhyrchwr da byw a'r cludwr.
Bwyd dros ben sy'n deillio o fanwerthwyr, dosbarthwyr, cyfanwerthwyr a gweithgynhyrchwyr
Mae'r ddau gategori canlynol o gynhyrchion bwyd yn perthyn i'r categori isaf o ddeunydd sgil-gynhyrchion anifeiliaid (categori 3) ac felly mae'n rhaid cael gwared arnynt yn unol â Rheoliadau Sgil-gynhyrchion Anifeiliaid (Gorfodi) (Cymru) 2014; nid ydynt yn gymwys i gael eu bwydo i dda byw o dan unrhyw amgylchiadau.
Cig amrwd a physgod. Cynhyrchion sydd angen eu coginio cyn eu bwyta, gan gynnwys cig a thoriadau pysgod- er enghraifft, sgampi, bysedd pysgod, selsig amrwd, cyw iâr kiev a bacwn. Mae'n rhaid i'r cynhyrchion hyn gael eu gwaredu mewn mangre a gymeradwyir gan un o'r dulliau rhagnodedig - er enghraifft, drwy ei rendro, ei losgi neu ei waredu mewn man bio-nwy neu orsaf compostio cymeradwy neu fel y rhagnodir gan Reoliad (EC) Rhif 1069/2009 sy'n gosod rheolau iechyd o ran sgil-gynhyrchion anifeiliaid a chynhyrchion deilliedig na fwriedir iddynt gael eu bwyta gan bobl.
Cyn fwydydd. Cig, dofednod a chynhyrchion pysgod heb eu coginio ac wedi'u goginio'n ysgafn nad ydynt bellach wedi'u bwriadu ar gyfer eu bwyta gan bobl (er enghraifft, oherwydd rhesymau masnachol neu ddiffygion o ran gweithgynhyrchu/pecynnu, a hefyd bwydydd sydd wedi dyddio). Mae hyn yn cynnwys cig wedi'i goginio'n brin (cig pinc), cig eidion jerky, ham Parma a Serrano, wyau amrwd ac eog mwg. Rhaid i'r cynhyrchion hyn hefyd gael eu gwaredu drwy un o'r dulliau a ragnodir.
Fodd bynnag, gellir gwaredu meintiau bach o ABP categori 3 o fanwerthwyr, dosbarthwyr neu weithgynhyrchwyr (hyd at 20 kg) i'w tirlenwi fel gwastraff busnes arferol heb fod angen dogfennau na labeli masnachol. Mae'r rhanddirymiad hwn yn gymwys i fusnesau sy'n cynhyrchu dim mwy nag 20 kg o RHSA categori 3 yr wythnos. Nid yw hyn yn golygu bod busnes sy'n cynhyrchu 50 kg yr wythnos yn gallu rhoi 20 kg mewn safleoedd tirlenwi ac yna trin y 30 kg sy'n weddill fel ABP. Terfyn wythnosol yw'r rhanddirymiad o 20 kg, nid terfyn cyfartalog dros nifer o wythnosau.
Rhaid i unrhyw fusnes bach sy'n manteisio ar y rhanddirymiad hwn gadw cofnodion manwl sy'n disgrifio math a chyfanswm pwysau pob swp o RHSA categori 3 a anfonir i safleoedd tirlenwi bob wythnos - er enghraifft, '17 Rhagfyr 2020: pum bag o briwgig amrwd yn pwyso cyfanswm o 15 kg'.
Mae dau siart llif ynghlwm er mwyn eich helpu i benderfynu sut i gael gwared ar eich bwyd dros ben:
Siart llif rheoliadau sgil-gynhyrchion anifeiliaid
Siart llif gwaredu cynnyrch gwastraff yn cynnwys sgil-gynhyrchion anifeiliaid
Am wybodaeth ychwanegol gweler cael gwared ar ABP a sut mae'n rhaid i fusnesau bwyd gael gwared ar fwyd a chyn fwydydd ar wefan GOV.UK
Mewn rhai achosion, a reolir yn llym, gellir defnyddio ABP i wneud bwyd anifeiliaid anwes. Am ragor o wybodaeth gweler defnyddio sgil-gynhyrchion anifeiliaid i wneud bwydydd anifeiliaid anwes ar wefan gov.uk a bwyd anifeiliaid anwes ar wefan yr Asiantaeth Safonau Bwyd.
Beth sy'n rhaid i mi ei wneud gyda bwyd dros ben na all fynd i safleoedd tirlenwi?
STORIO
Storiwch holl ddeunydd sgil-gynhyrchion anifeiliaid categori 3 sydd wedi'u gorchuddio mewn lle diogel, ar wahân i wastraff arall ac i ffwrdd oddi wrth fermin, adar gwyllt neu dda byw.
CYNWYSYDDION
Rhaid storio gwastraff deunydd sgil-gynhyrchion anifeiliaid categori 3 mewn cynhwysydd glân, â chaead arno, a rhaid ei labelu'n ' ddim i'w fwyta gan bobl '.
Ni ddylai storio beri risg o halogiad i fwydydd eraill, na chael ei adael yn agored i anifeiliaid neu adar gwyllt.
CASGLU
Rhaid i gasgliad fod gan gludydd trwyddedig (gweler isod i ganfod sut i ddod o hyd i un) a gludo'r ABP i safle cymeradwy am y dull gwaredu cywir. Rhaid i'r cludwr roi dogfen fasnachol i chi sy'n nodi o leiaf:
- dyddiad cludo*
- disgrifiad o'r deunydd a'r disgrifiad o'r categori *
- faint o ddeunydd
- enw a chyfeiriad tarddiad y deunydd
- enw a chyfeiriad y cludwr*
- enw a chyfeiriad y gyrchfan a'r rhif cymeradwyo/cofrestru (os yn berthnasol)*
- llofnod y person cyfrifol (y sawl sy'n cynhyrchu'r ddogfen yn gyffredinol)
Amgaeir templed ar gyfer dogfen fasnachol i chi ei ddefnyddio.
COFNODION
Fel traddodwr deunydd sgil-gynhyrchion anifeiliaid rhaid i chi gadw cofnod sy'n dangos y pwyntiau bwled *uchod. Yn y rhan fwyaf o achosion, gall y copi o'r ddogfen fasnachol fod yn gofnod ichi. Fodd bynnag, byddai'n ddoeth cael cofnodion ychwanegol ar ffurf llyfr neu ar gyfrifiadur, fel y bo'n briodol. Mae'n ofynnol bod y dogfennau a'r cofnodion masnachol yn cael eu cadw am ddwy flynedd ac mae'n rhaid iddynt fod ar gael i'w harchwilio gan swyddog awdurdodedig.
GLANHAU A DIHEINTIO
Ar ôl pob casgliad rhaid i chi lanhau a diheintio'r cynhwysydd yn drylwyr.
ARGYFYNGAU
Fe'ch cynghorir i wneud cynlluniau os bydd argyfwng – er enghraifft, rhewgell yn torri neu cynnyrch yn cael ei galw'n ôl - pan fydd yn rhaid i chi ddinistrio llawer o ddeunydd ABP ar fyr rybudd.
Beth am fwydydd 'gwerthu neu ddychwelyd'?
Gallwch barhau â'ch arferion arferol gyda'ch cyflenwr. Fodd bynnag, ni allwch eu defnyddio i gael gwared ar hen fwydydd eraill - er enghraifft, hen gynnyrch neu fwyd tun neu gynhyrchion cig sych. Os penderfynir eu bod yn ABP, dylid eu casglu/gwaredu fel y nodir uchod.
Dylid cymryd gofal a darpariaethau arbennig gydag eitemau ' gwerthu neu ddychwelyd ' os ydych yn bwriadu darparu unrhyw ddeunydd yn y gadwyn bwyd anifeiliaid. Mae'r darpariaethau llym ar gyfer diogelwch a hylendid porthiant yn berthnasol i ddeunydd a fwriedir ar gyfer y gadwyn bwyd anifeiliaid ac o ganlyniad, dylech gysylltu â gwasanaeth iechyd anifeiliaid / safonau masnach eich awdurdod lleol i gael rhagor o gyngor os ydych yn ystyried y gweithgaredd hwn.
A oes rhaid i mi wagio bwyd o'i becynnu cyn iddo gael ei gasglu?
Ni ellir gwaredu unrhyw gig amrwd neu bysgod amrwd sy'n dal i fod mewn deunydd pacio neu becynnu a halogwyd â deunydd o'r fath i safleoedd tirlenwi.
Dylech wirio a fydd eich casglwr yn derbyn sgil-gynhyrchion anifeiliaid yn eu deunydd pacio. Os na, rhaid gwagio'r deunydd pacio'n iawn cyn i'r cludwr gasglu'r deunyddiau categori 3 ac yna anfonir y deunydd pacio gwag a glân i safleoedd tirlenwi neu ailgylchu fel y bo'n briodol. Gall llawer o gwmnïau prosesu (fel ffatrïoedd rendro a llosgyddion) dderbyn deunydd pacio.
Ni all unrhyw ddeunydd pacio sydd wedi'i halogi'n sylweddol â deunydd Categori 3 fynd i safleoedd tirlenwi a rhaid ei waredu yn ôl deunydd Categori 3.
Gwastraff arlwyo
Mae gwastraff arlwyo yn golygu'r holl fwyd dros ben (gan gynnwys olewau coginio a ddefnyddiwyd) sy'n tarddu o fwytai, cyfleusterau arlwyo a cheginau, gan gynnwys ceginau domestig. Caiff gwastraff arlwyo ei ddosbarthu fel ABP categori 3, ac eithrio gwastraff arlwyo rhyngwladol (ICW) sy'n cael ei ystyried yn ABP categori 1.
Rheolir y broses o waredu gwastraff arlwyo gan y rheoliadau o dan amgylchiadau cyfyngedig yn unig - er enghraifft, os ydych yn ei anfon ar gyfer unrhyw un o'r canlynol:
- bwyta anifeiliaid (mae'n anghyfreithlon bwydo gwastraff arlwyo i dda byw). Mae rhagor o wybodaeth am y perygl o glefydau a gyflwynir i dda byw gan anifeiliaid i'w gweld ar wefan gov.uk
- defnyddio mewn safle bio-nwy ar gyfer compostio (dosberthir gwastraff arlwyo rhyngwladol fel ABP categori 1 risg uchel ac o'r herwydd ni ellir ei ddefnyddio ar gyfer bionwy neu gompostio)
- defnyddio mewn bwyd anifeiliaid anwes (mae'n anghyfreithlon defnyddio gwastraff arlwyo wrth weithgynhyrchu bwyd anifeiliaid anwes)
Gall pob math arall o wastraff arlwyo barhau i gael ei waredu i safleoedd tirlenwi yn y ffordd arferol. Fodd bynnag, rhaid i chi sicrhau bod y deunydd yn cael ei storio mewn cynwysyddion lle mae anifeiliaid gwyllt, adar a da byw yn methu cael mynediad atynt.
Os yw'r weithred arlwyo yn rhannu safle gyda gweithgaredd bwyd arall fel manwerthu, pobi neu gigyddiaeth, yna rhaid gwaredu'r gwastraff nad yw'n arlwyol fel y nodwyd uchod.
Ble alla i gael rhestr o gludwyr cymeradwy?
Gellir darparu manylion cludwyr trwyddedig a safleoedd cymeradwy i gludo a gwaredu gwastraff sgil-gynhyrchion anifeiliaid drwy gysylltu â'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion (APHA) ar 0300 303 8268. Gellir dod o hyd i ragor o fanylion am weithfeydd sgil-gynhyrchion anifeiliaid ar wefan GOV.UK
Cosbau
Gall methu â chydymffurfio â chyfraith safonau masnach arwain at gamau gorfodi ac at gosbau, a allai gynnwys dirwy a/neu garchar. I gael rhagor o wybodaeth gweler 'Safonau masnach: pwerau, gorfodi a chosbau'.
Deddfwriaeth allweddol
Rheoliad (EC) Rhif 183/2005 sy'n gosod gofynion ar gyfer hylendid bwyd anifeiliaid
Rheoliad (EC) Rhif 1069/2009 sy'n gosod rheolau iechyd mewn perthynas â sgil-gynhyrchion anifeiliaid a chynhyrchion deilliedig na fwriedir iddynt gael eu bwyta gan bobl (rheoliad sgil-gynhyrchion anifeiliaid)
Rheoliad (UE) Rhif 142/2011 sy'n gweithredu Rheoliad (EC) rhif 1069/2009 a chyfarwyddeb 97/78/EC
Rheoliadau Sgil-gynhyrchion Anifeiliaid (Gorfodi) (Cymru) 2014
Rheoliadau Bwyd Anifeiliaid (Hylendid, Samplu ac ati a Gorfodi) (Cymru) 2016
Adolygwyd/Diweddarwyd ddiwethaf: Ionawr 2021
Yn y diweddariad hwn
Dim newidiadau mawr
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.