Lles anifeiliaid wrth eu cludo
Yn y canllawiau
Os ydych yn cludo anifeiliaid fel rhan o'ch busnes, rhaid iddynt fod yn addas ar gyfer y daith a rhaid iddynt beidio â dioddef yn ormodol yn ystod y cyfnod hwnnw
Sylwch: er bod y Deyrnas Unedig wedi gadael yr Undeb Ewropeaidd, bydd rhai deddfau UE (a elwir yn ddeddfau 'wrth gefn') yn dal i fod yn berthnasol hyd nes y byddant yn cael eu disodli gan ddeddfwriaeth newydd y DU; mae hyn yn golygu y byddwch yn dal i weld cyfeiriadau at ddeddfwriaeth yr UE yn ein canllaw.
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru
Mae Rheoliad (CE) Rhif 1/2005 ar ddiogelu anifeiliaid wrth eu cludo a gweithrediadau cysylltiedig(a weithredir yng Nghymru gan Orchymyn Lles Anifeiliaid (Cludo) (Cymru) 2007) yn gymwys i bersonau sy'n cludo anifeiliaid asgwrn cefn byw, gan gynnwys da byw fferm (gwartheg, defaid, moch, geifr, dofednod, ceirw a cheffylau) mewn cysylltiad â gweithgaredd economaidd (mewn geiriau eraill, busnes neu fasnach).
Rhaid i anifeiliaid fod yn ffit ar gyfer y siwrnai a fwriadwyd ac ni chaiff neb gludo nac achosi i anifail gael ei gludo mewn ffordd sy'n debygol o achosi anaf neu ddioddefaint gormodol.
Nid yw'r rheoliad yn gymwys i gludo anifeiliaid pan nad ydynt mewn cysylltiad â gweithgaredd economaidd neu i gludo anifeiliaid di-asgwrn-cefn. Fodd bynnag, mae darpariaeth dyletswydd gofal gyffredinol yn bodoli sy'n amddiffyn infertebratau ac anifeiliaid sy'n ymwneud â symud anfasnachol o anaf neu ddioddefaint diangen.
Y prif ofynion
Mae gan bawb sy'n cludo anifeiliaid, pa mor bell bynnag, ddyletswydd i sicrhau bod yr anifeiliaid yn cael eu cludo mewn ffordd nad yw'n debygol o achosi anaf neu ddioddefaint diangen. Rhaid eu cludo mewn dull cludo ac o dan amodau sy'n addas ar gyfer yr anifail hwnnw.Mae'n rhaid i ffermwyr sy'n cludo eu hanifeiliaid eu hunain, yn eu dull eu hunain o deithio, dros pellter o lai na 50 km o'u daliad neu fel rhan o drawsfudiad (symudiad tymhorol y da byw) sicrhau:
Rhaid i ffermwyr sy'n cludo eu hanifeiliaid eu hunain sicrhau:
- nid oes unrhyw un yn cludo anifail nac yn achosi i anifeiliaid gael eu cludo mewn ffordd sy'n debygol o achosi anaf neu ddioddefaint gormodol
- fod yr holl drefniadau angenrheidiol wedi'u gwneud o flaen llaw er mwyn lleihau hyd y daith a chwrdd ag anghenion yr anifeiliaid yn ystod y daith
- bod yr anifeiliaid yn ffit ar gyfer y daith
- bod y cyfrwng cludo (gan gynnwys y modd o lwytho a dadlwytho) yn cael ei ddylunio, ei adeiladu, ei gynnal a'i weithredu er mwyn osgoi anaf a dioddefaint a sicrhau diogelwch yr anifeiliaid (gweler 'Dulliau cludo' isod)
- bod y personél sy'n trin anifeiliaid wedi'u hyfforddi neu'n gymwys i gludo anifeiliaid
- bod y cludiant yn ddi-oed ac fod yn bosib gwirio amodau lles yr anifeiliaid yn ystod y daith
- bod arwynebedd llawr ddigonol ac uchder ar gyfer yr anifeiliaid
- bod yr anifeiliaid yn cael eu dyfrio/bwydo ac yn gorffwyso ar ysbeidiau addas yn ôl yr angen
Ffitrwydd anifeiliaid ar gyfer cludiant
Rhaid i anifeiliaid fod yn addas ar gyfer y daith arfaethedig cyn i'r daith ddechrau a rhaid iddo barhau'n ddigon ffit drwy gydol y daith.
Ni ddylid ystyried bod anifeiliaid sy'n cael eu hanafu, yn wan neu'n heintiedig yn ffit i deithio, yn enwedig os ydynt:
- yn methu symud heb boen, nac yn gallu cerdded heb gymorth
- gael clwyf agored difrifol neu llithriad
- yn fenywod beichiog gyda 90% neu fwy o'r cyfnod beichiogrwydd disgwyliedig eisoes wedi mynd heibio neu maent yn fenywod sydd wedi rhoi genedigaeth yn yr wythnos flaenorol
- yn famaliaid newydd-anedig lle nad yw'r bogail wedi trywanu
- wedi'u cyflwyno i weithdrefnau milfeddygol mewn perthynas ag arferion ffermio megis digornio neu sbaddu ac nid yw'r clwyfau wedi gwella yn llwyr
Ni ddylid defnyddio tawelyddion ar anifeiliaid sydd i'w cludo, oni bai eu bod yn cael eu goruchwylio gan filfeddyg.
Os bydd unrhyw anifeiliaid yn mynd yn sâl neu'n cael eu hanafu yn ystod eu cludo rhaid eu gwahanu, cael triniaeth filfeddygol briodol ac, os oes angen, eu lladd neu eu lladd mewn argyfwng mewn ffordd nad yw'n achosi iddynt ddioddef yn ormodol.
Gofynion trafnidiaeth ar gyfer anifeiliaid ifanc
Rhaid darparu gwelya priodol ar gyfer:
- perchyll o lai na 10 kg
- wyn o lai na 20 kg
- lloi sy'n llai na chwe mis oed
Rhaid i'r deunydd gwelya ddarparu cysur sy'n briodol i'r rhywogaeth a sicrhau bod wrin ac ysgarthion yn cael eu hamsugno'n ddigonol.
Dulliau cludo
Rhaid i'r dull cludo gael ei ddylunio, ei adeiladu, ei gynnal a'i weithredu er mwyn:
- amddiffyn yr anifeiliaid rhag poen ac anaf
- amddiffyn yr anifeiliaid rhag tymereddau eithafol a newidiadau niweidiol mewn amodau hinsoddol
- caniatáu awyru digonol i bob anifail
- caniatáu mynediad i ganiatáu i'r anifeiliaid gael eu harchwilio
Dylai'r dull cludo:
- darparu lloriau gwrthlithro
- bod â rhwystrau i atal anifeiliaid rhag cwympo a dianc o unrhyw loriau uwch a llwyfannau codi
- darparu rhaniadau sy'n ddigon cryf i wrthsefyll pwysau'r anifail
- bod â ffitiadau wedi'u cynllunio ar gyfer gweithredu'n gyflym ac yn hawdd
Rhaid i gerbydau gario offer addas ar gyfer llwytho a dadlwytho. Rhaid i arwyneb y cerbydau, gan gynnwys yr offer llwytho a dadlwytho, alluogi glanhau a diheintio rhwng siwrneiau. Cyfeiriwch at 'Glanhau a Diheintio cerbydau' ar gyfer gofynion glanhau a diheintio cerbydau.
Rhaid i rampiau beidio â bod yn fwy serth nag ongl o 20 gradd (36.4% i'r llorweddol) ar gyfer moch, lloi a cheffylau; ac ongl o 26 gradd 34 munud (50% i'r llorweddol) ar gyfer defaid a gwartheg heblaw lloi.
Pan fo'r llethr yn fwy serth na 10 gradd (17.6% i'r llorweddol) rhaid gosod rampiau â system fel yr un a ddarperir gan estyll traed, sy'n sicrhau bod yr anifeiliaid yn dringo neu'n mynd i lawr heb risgiau nac anawsterau.
Lwfansau pellter (cludo ar y ffordd)
LWFANSAU ARDAL AR GYFER GWARTHEG
|
Categori
|
Pwysau bras (kg)
|
Ardal (m2 / anifail)
|
|
Lloi bach
|
50
|
0.3 i 0.4
|
|
lloi maint canolig
|
110
|
0.4 i 0.7
|
|
lloi trwm
|
200
|
0.7 i 0.95
|
|
gwartheg maint canolig
|
325
|
0.95 i 1.3
|
|
gwartheg trwm
|
550
|
1.3 i 1.6
|
|
gwartheg trwm iawn
|
Mwy na 700
|
mwy na 1.6
|
LWFANSAU ARDAL AR GYFER DEFAID
|
Categori
|
Pwysau (kg)
|
Ardal (m2 / anifail)
|
|
defaid ac wyn wedi'u cneifio o 26 kg a throsodd
|
< 55
|
0.2 i 0.3
|
|
defaid ac wyn wedi'u cneifio o 26 kg a throsodd
|
> 55
|
> 30
|
|
defaid heb eu torri
|
< 55
|
0.3 i 0.4
|
|
defaid heb eu torri
|
> 55
|
> 0.4
|
|
mamogiaid beichiog iawn
|
< 55
|
0.4 i 0.5
|
|
mamogiaid beichiog iawn
|
> 55
|
> 0.5
|
Rhaid i foch allu gorwedd i lawr a sefyll i fyny yn eu safle naturiol. Er mwyn cydymffurfio â'r gofynion sylfaenol, ni ddylai'r dwysedd llwytho ar gyfer moch o tua 100 kg fod yn fwy na 235 kg / m2.
Rhwymedigaethau cynllunio
Cyn cychwyn ar daith, rhaid i gludwyr sicrhau bod ganddynt y canlynol ar waith:
· gwnaed trefniadau angenrheidiol ymlaen llaw i leihau hyd y daith a diwallu anghenion yr anifeiliaid yn ystod y daith (fel y darperir yn y wybodaeth uchod)
· awdurdodiadau trafnidiaeth. Rhaid i unrhyw un sy'n cludo anifeiliaid dros 65 km (tua 40 milltir) feddu ar awdurdodiad cludo. Mae angen tystysgrif cymhwysedd ar gyfer y rhywogaeth sy'n cael ei chludo ar gyfer unrhyw un sydd naill ai'n gyrru neu'n rhoi sylw i'r anifeiliaid wrth eu cludo. Am fwy o wybodaeth cyfeiriwch at 'Cludo da byw ar y ffordd: gwaith papur'
· rhaid i unrhyw un sy'n cludo gwartheg dros 50 km (tua 31 milltir) feddu ar dystysgrif cludo anifeiliaid. Rhaid i drwydded symud bob amser ddod â symudiad moch, geifr a defaid. Mae mwy o wybodaeth ar gael yn 'Cludo da byw ar y ffordd: gwaith papur'. Rhaid i fusnesau sy'n cludo da byw dros wyth awr gael eu cerbyd wedi'i gymeradwyo a chadw cofnod taith
· gwnaed trefniadau i sicrhau y gellir cwrdd â therfynau amser teithio cyfreithiol penodol. Am fwy o wybodaeth cyfeiriwch at 'Amseroedd teithio cludo anifeiliaid fferm'
Personél
Rhaid i un sy'n mynd gyda'r anifail gludo'r anifeiliaid ac eithrio pan fo'r gyrrwr yn cyflawni swyddogaethau gofalwr. Rhaid i bob mynychwr feddu ar dystysgrif cymhwysedd ar gyfer y rhywogaeth o anifeiliaid sy'n cael eu cludo. Mae mwy o wybodaeth ar gael yn 'Cludo da byw ar y ffordd: gwaith papur'; mae'r canllaw hwn hefyd yn cynnwys gwybodaeth am gludo da byw i'r UE (neu drwyddo), sydd wedi newid ar 1 Ionawr 2021.
Wrth drin yr anifeiliaid, rhaid i fynychwyr beidio â:
- taro neu gicio'r anifeiliaid
- rhoi pwysau ar ran sensitif benodol o'r corff i achosi dioddefaint diangen
- atal yr anifeiliaid trwy ddulliau mecanyddol
- codi neu lusgo'r anifeiliaid wrth y pen, clustiau, cyrn, coesau, cynffonau neu gnu
- defnyddio prods gyda phennau pigfain
- rhwystro unrhyw anifail sy'n cael ei yrru neu ei arwain
Cosbau
Gall methu â chydymffurfio â chyfraith safonau masnach arwain at gamau gorfodi ac at gosbau, a allai gynnwys dirwy a/neu garchar. I gael rhagor o wybodaeth, gweler 'Safonau masnach: pwerau, gorfodi a chosbau'.
Deddfwriaeth allweddol
Deddf Iechyd Anifeiliaid 1981
Rheoliad (CE) Rhif 1/2005 ar ddiogelu anifeiliaid wrth eu cludo a gweithrediadau cysylltiedig
Gorchymyn Lles Anifeiliaid (Cludo) (Cymru) 2007
Gorchymyn Moch (Cofnodion, Adnabod a Symud) (Cymru) 2011
Gorchymyn Defaid a Geifr (Cofnodion, Adnabod a Symud) (Cymru) 2015
Adolygwyd/Diweddarwyd diwethaf: Mawrth 2021
Yn y diweddariad hwn
Dolen i wybodaeth ar gludo da byw i'r UE (neu drwyddo)
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.