Profi am BSE - gwartheg trig
Yn y canllawiau
Deall mwy am sut BSE yn cael ei reoli yn y DU trwy brofi gwartheg a laddwyd ac trig sy'n bodloni meini prawf penodol
Mae'r canllawiau hyn ar gyfer Cymru
Rhaid i geidwaid da byw fod yn ymwybodol o'r gofynion samplu at ddibenion monitro enseffalopathi sbyngffurf buchol (BSE) mewn gwartheg. Rhaid i geidwaid da byw sicrhau bod gwartheg trig sydd angen profion BSE yn cael eu gwaredu i safle samplu BSE cymeradwy.
Yn amodol ar eithriadau sy'n seiliedig ar oedran a gwlad enedigol, mae'n ofynnol i bob gwartheg sy'n marw neu sy'n cael eu lladd ar y fferm neu sy'n cael eu cludo (ac eithrio i'w bwyta gan bobl) gael eu profi am BSE.
Mae'n ofynnol i ffermwyr gysylltu â chasglwr cymeradwy o fewn 24 awr i'w farwolaeth i drefnu i'r carcas gael ei ddanfon i safle samplu cymeradwy o fewn 48 awr arall. Rhaid cofnodi'r marwolaethau gwartheg hyn yng nghofrestr y daliad o fewn saith niwrnod, eu hysbysu i Wasanaeth Symud Gwartheg Prydain (BCMS) o fewn saith diwrnod a dychwelyd y pasbortau gwartheg i'r BCMS, hefyd o fewn saith diwrnod.
Mae ceidwaid gwartheg yn gyfrifol am waredu gwartheg o dan 48 mis oed (neu 24 mis os yw'n briodol) yn gywir ar adeg y farwolaeth. Nid oes angen profion BSE arnynt a rhaid anfon y carcasau i unrhyw safle sgil-gynhyrchion anifeiliaid cymeradwy - er enghraifft, iard knacker neu drwy'r Cwmni Stoc Trig Cenedlaethol (NFSCo) yn unol â deddfwriaeth sgil-gynhyrchion anifeiliaid (gweler 'Stoc trig a gwaredu sgil-gynhyrchion anifeiliaid').
Gofynion profi BSE
GWARTHEG Y BWRIEDIR EU BWYTA GAN BOBL
Nid oes angen profi BSE ar y rhan fwyaf o wartheg iach sy'n cael eu lladd mewn lladd-dy i'w bwyta gan bobl. Fodd bynnag, rhaid dal i brofi'r gwartheg canlynol am BSE:
- gwartheg iach dros 30 mis oed a anwyd ym Mwlgaria, Romania neu unrhyw wlad nad yw'n rhan o'r UE. Nid yw hyn yn berthnasol i wartheg a anwyd yn y DU
- gwartheg a anfonir i'w lladd mewn argyfwng a gwartheg y nodir eu bod yn sâl yn ystod archwiliad cyn-mortem, os yw'n briodol:
- dros 48 mis oed os cânt eu geni yn y Deyrnas Unedig neu yn Aelod-wladwriaethau'r UE ac eithrio Bwlgaria a Rwmania
- dros 24 mis oed os caiff ei eni ym Mwlgaria, Romania neu unrhyw wlad nad yw'n rhan o'r UE. Nid yw hyn yn berthnasol i wartheg a anwyd yn y DU
GWARTHEG NAD YDYNT WEDI'U BWRIADU I'W BWYTA GAN BOBL
Rhaid profi pob buwch trig sy'n marw neu sy'n cael ei lladd ar y fferm neu sy'n cael ei gludo (ac eithrio i'w bwyta gan bobl) ar gyfer BSE os ydynt ar ben:
- 48 mis oed ar gyfer yr holl wartheg a anwyd yn y Deyrnas Unedig neu yn Aelod-wladwriaethau'r UE ac eithrio Bwlgaria a Rwmania
- 24 mis oed os caiff ei eni ym Mwlgaria, Romania neu unrhyw wlad nad yw'n rhan o'yr UE. Nid yw hyn yn berthnasol i wartheg a anwyd yn y DU
Cyfrifoldebau
Cyfrifoldeb ceidwad y gwartheg yw'r carcas a rhaid ei anfon i safle samplu cymeradwy.
Nid oes angen i geidwaid gwartheg gysylltu â llinell gymorth gwyliadwriaeth TSE. Rhaid iddynt gysylltu â chasglwr o fewn 24 awr i'w farwolaeth i drefnu danfon i safle samplu cymeradwy, neu i ddanfon y carcas ei hun, ac os felly dylent gysylltu â safle samplu cymeradwy i gytuno ar hyn o fewn 24 awr, a rhaid iddynt ddanfon y carcas o fewn 48 awr arall.
Cysylltwch â'ch casglwr arferol neu'r NFSCo ar 01335 320014. Mae cymorth gan y Llywodraeth ar gael drwy NFSCo.
Rhaid i gasglwyr ddanfon y carcasau hyn i safle samplu cymeradwy o fewn 48 awr i gytuno i ddarparu gwasanaeth casglu neu garcas sy'n dod i'w feddiant, pa un bynnag yw'r cynharaf.
Cadw cofnodion
Rhaid cofnodi pob marwolaeth ar ddaliadau yng nghofrestr y daliad o fewn saith diwrnod i'r farwolaeth, ynghyd â'r canlynol:
- dyddiad y tynnwyd y carcas
- disgrifiad o'r carcas, gan gynnwys rhif tag y glust
- cyrchfan
- enw'r cludwr
Rhaid i'r ceidwad hefyd roi gwybod i'r BCMS am yr holl farwolaethau gwartheg o fewn saith diwrnod gan un o'r dulliau canlynol:
- CTS Ar-lein (System Olrhain Gwartheg)
- Gwasanaethau Gwe SOG o rai pecynnau meddalwedd fferm
- Llinell ffôn hunanwasol CTS (0345 011 1212 neu 0345 011 1213 ar gyfer y Gymraeg)
- cwblhau manylion y farwolaeth ym pasbort yr anifail a/neu dystysgrifau cofrestru a'i ddychwelyd i'r BCMS
Yr unig eithriad i hyn yw pan fo anifail yn cael ei ladd y tu allan i ladd-dy ond yn cael ei anfon i ladd-dy i'w wisgo. Yn yr achosion hyn, rhaid i'r ceidwad gwblhau manylion y farwolaeth yn y pasbort a'i anfon gyda'r carcas i'r lladd-dy. Yna, rhaid i feddiannydd y lladd-dy hysbysu'r BCMS o farwolaeth yr anifail a dychwelyd y pasbort gyda saith diwrnod o farwolaeth.
Rhaid cwblhau a chadw dogfen fasnachol sgil-gynhyrchion anifeiliaid hefyd (gweler 'Stoc trig a gwaredu sgil-gynhyrchion anifeiliaid').
Cosbau
Gall methu â chydymffurfio â chyfraith safonau masnach arwain at gamau gorfodi a sancsiynau, a all gynnwys dirwy a/neu garchar. I gael rhagor o wybodaeth, ewch i 'Safonau masnach: pwerau, gorfodaeth a chosbau'.
Deddfwriaeth Allweddol
Rheoliadau Adnabod Gwartheg (Cymru) 2007
Rheoliadau Enseffalopathïau Sbyngffurf Trosglwyddadwy (Cymru) 2018
Rheoliadau Sgil-gynhyrchion Anifeiliaid (Gorfodi) (Cymru) 2014
Adolygwyd / diweddarwyd ddiwethaf: Mawrth 2021
Yn y diweddariad hwn
Mae gofynion profi BSE yn dibynnu ar ble cafodd yr anifail ei eni; diweddariad hwn yn egluro'r sefyllfa ar ôl Brexit
Noder
Bwriedir y wybodaeth hon fel canllaw yn unig; dim ond y llysoedd all roi dehongliad awdurdodol o'r gyfraith.
Efallai na fydd dolenni 'deddfwriaeth allweddol' y canllaw ond yn dangos fersiwn wreiddiol y ddeddfwriaeth, er bod dolenni ar wahân i rywfaint o ddeddfwriaeth ddiwygiedig sy'n uniongyrchol gysylltiedig chynnwys y canllawiau. Gellir dod o hyd i wybodaeth ar ddiwygiadau i ddeddfwriaeth y ar y tab 'Mwy o Adnoddau' ym mhob dolen.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â'r gwasanaeth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth, sy'n darparu cyngor cyfrinachol a diduedd ar faterion defnyddwyr yn rhad ac am ddim. Ewch i wefan Cyngor ar Bopeth neu ffoniwch linell gymorth defnyddwyr Cyngor ar Bopeth ar 03454 040505.
© 2021 itsa Ltd.