Cyngor Sir Ynys Môn

Hoffwn ddechrau drwy longyfarch rhai o’n trigolion ar eu llwyddiannau diweddar.

Mae'r garddwr Medwyn Williams o Lanfairpwll wedi dathlu 50 mlynedd o werthu llysiau ledled y DU a dathlodd 75 mlynedd ers iddo ddechrau garddio. Mae Medwyn wedi derbyn nifer o anrhydeddau dros y blynyddoedd, gan gynnwys MBE, ac mae wedi ennill y fedal aur 14 o weithiau yn Sioe Flodau Chelsea.

Enillodd Tozie, Wolfhound Gwyddelig sy’n berchen i Debbie a Roger Tebbutt o Ynys Môn, gystadleuaeth y gorau yn ei frîd yn Crufts ym mis Mawrth o flaen cynulleidfa lawn yn y NEC yn Birmingham. Da iawn wir.

Cafodd Alys Bailey-Wood o Ynys Môn ei chydnabod yn ddiweddar am ennill Gwobr Sgowtiaid y Brenin, y wobr uchaf yn sgowtio mewn digwyddiad yng Nghastell Windsor. Rhoddir y wobr am lwyddiant personol eithriadol gan Sgowtiaid rhwng 16 a 25 oed.

Ar ran y Cyngor, hoffwn ddymuno’n dda i’r cyn PCSO Iona Beckman ar ei ymddeoliad o Heddlu Gogledd Cymru. Mae Iona wedi gwasanaethu cymunedol Ynys Môn, yn arbennig Amlwch a Benllech am 18 mlynedd fel rhan o’r tim heddlu cymunedau lleol.

Llongyfarchiadau hefyd i Laura Wannop. Mae Laura yn weithiwr cymorth maethu gyda tîm Maethu Cymru Ynys Môn, ac fe gwblhaodd marathon Manceinion yn ddiweddar mewn crys-t porffor arbennig Maethu Cymru Ynys Môn. Am gamp anhygoel, Laura, diolch am dy ymdrechion gwych i godi ymwybyddiaeth am faethu!

Yn ddiweddar, fe wnaeth Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru ymweld â'r Ynys a dywedodd bod Môn yn gymuned oed-gyfeillgar sy’n ysbrydoli. Roedd y Cyngor a'i bartneriaid yn falch o groesawu'r Comisiynydd ar gyfer ymweliad ymchwil a wnaeth bara am wythnos. Cyfarfu’r Comisiynydd â sawl sefydliad oed-gyfeillgar a chymryd rhan mewn nifer o weithgareddau cymunedol.

Troi at chwaraeon nesaf, a llongyfarchiadau i Osian Perrin o glwb athletau Menai Track and Field, a dorrodd record Cymru mewn ras ffordd 5 cilomedr ym mis Mawrth. Roedd y record wedi sefyll am 40 mlynedd cyn hynny.

Llongyfarchiadau hefyd i dim dan 14 Clwb Rygbi Llangefni a enillodd cwpan rygbi Gogledd Cymru yn ddiweddar, a hefyd i dimoedd dan 14 a dan 16 genethod ar ennill cystadleuaeth y plât.

Troi at y celfyddydau yn olaf a llongyfarchiadau i’r bariton Steffan Lloyd Owen o Ynys Mon a enillodd gystadleuaeth mawreddog opera rhyngwladol Josep Palet ym mis Mawrth.

Llongyfarchiadau hefyd i Gor Esceifiog a enillodd wobr y perfformiad gorau gan unrhyw gor yn yr Ŵyl Ban Geltaidd fis diwethaf yn Carlow, Iwerddon.

Dathlodd Theatr Fach Llangefni 70 mlynedd ers agor ei ddrysu yn gynharach yn y mis. Mae wedi diddanu a chynnig cyfleoedd i nifer fawr o bobl lleol dros y blynyddoedd, diolch i waith caled a dyfalbarhad gwirfoddolwyr.

Hoffwn hefyd longyfarch pawb a gystadlodd yn Eisteddfod Mon dros y penwythnos ac anfon ein dymuniadau gorau i’r holl blant a phobl ifanc fydd yn cystadlu yn Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd diwedd y mis.

Ar Mai 8fed, fe wnaeth y Cyngor Sir ynghyd a swyddogion o RAF Y Fali, goffau 80 mlynedd ers VE Day gyda seremoni codi baneri tu allan i swyddfa’r Cyngor yn Llangefni. Fe wnaeth nifer ohonom ni hefyd fynychu digwyddiad coffa yn Mynydd Parys gyda’r nos. Roedd y ddau ddigwyddiad yn gyfle i ni gofio am y genhedlaeth a wnaeth aberthu cymaint fel ein bod ni’n gallu mwynhau ein rhyddid heddiw.

Yn olaf, roedd yn drist iawn clywed am farwolaeth Mrs Sharon Warnes yn ddiweddar. Roedd Sharon yn aelod lleyg uchel iawn ei pharch o Bwyllgor Llywodraethu ac Archwilio y Cyngor, ac roedd hi hefyd yn aelod o'r Pwyllgor Safonau cyn hynny. Hoffwn estyn ein cydymdeimlad dwysaf i'w theulu, ei ffrindiau a’i chydweithwyr.

 

--------------------------

 

Yn unol â’r drefn arferol, rydym fel Cyngor yn dymuno cydymdeimlo gydag unrhyw aelod etholedig neu aelod o staff sydd wedi cael profedigaeth yn ddiweddar. Gofynnaf felly i’r rhai sy’n bresennol yn y Siambr, ac sy’n abl i wneud, i sefyll os gwelwch yn dda am funud o dawelwch i ddangos parch.

Hoffwn ddechrau drwy longyfarch rhai o’n trigolion ar eu llwyddiannau diweddar.

Derbyniodd Mike Doran a Mark Wade gymeradwyaeth swyddogol gan elusen y badau achub (RNLI) fis diwethaf am eu hymdrechion yn achub dringwr oedd wedi disgyn i’r môr wrth Ynys Arw (North Stack). Cyflwynwyd tystysgrifau i’r ddau yng ngorsaf Caergybi yn cydnabod eu hymdrechion. Hoffwn ddiolch iddynt ar ran y Cyngor am eu hymroddiad.

Llongyfarchiadau i Ann Harries Jones o Undeb Amaethwyr Cymru am ennill gwobr aur Pencampwr Iaith Gymraeg mewn seremoni wobrwyo yng Nghaerdydd yn ddiweddar. Mae Ann wedi cynnig gwasanaeth yswiriant yn Gymraeg ar yr Ynys ers dros 30 mlynedd.

Llongyfarchiadau i Môn Actif ar ennill gwobr 'Effaith Nofio a Diogelwch Dŵr i Ysgolion’ 2024 yn ddiweddar. Cyflwynwyd y wobr gan Nofio Cymru, y Corff Llywodraethu Cenedlaethol ar gyfer Gweithgareddau Dŵr, yn eu gwobrau blynyddol yng Nghaerdydd. Cafodd Môn Actif ei gydnabod am ei lwyddiant yn trefnu cyfres o ddigwyddiadau ‘Swim Safe’ ar draws yr Ynys. Roedd y diweddaraf ohonynt yn cynnwys dros 500 o blant lleol yn dysgu sgiliau diogelwch dŵr hanfodol.

Gan droi at fyd y celfyddydau nesaf, hoffwn longyfarch Twm Tudor o Ynys Môn a gafodd lwyddiant ar raglen ‘Y Llais’ yn ddiweddar - Bryn Terfel ydi mentor Twm. Llongyfarchiadau hefyd i Gwen Edwards a ddaeth yn drydydd yng nghystadleuaeth Cân i Gymru 2025.

Llongyfarchiadau i Gorwel Owen o Lanfaelog ar gael ei gyflwyno gyda Gwobr Cyfraniad Arbennig yng ngwobrau cerddoriaeth Gymraeg Y Selar. Mae’r wobr yn cael ei rhoi i artistiaid sydd wedi gwneud cyfraniad sylweddol i gerddoriaeth Gymraeg dros nifer o flynyddoedd a chafodd Gorwel ei gydnabod, nid yn unig am ei waith fel cerddor ond hefyd fel cynhyrchydd.

Hoffwn longyfarch nesaf Will Young o Gaergybi sy’n aelod o Mencap Môn ar ei daith theatr yn chwarae rhan Lennie yn “Of Mice and Men”. Dyma’r ail dro i Will chwarae rhan Lennie, yn dilyn taith theatr lwyddiannus arall yn 2017. Llongyfarchiadau mawr ac rydym yn dymuno’n dda iddo i’r dyfodol.

Llongyfarchiadau i Gwenllian Howe o Frynteg. Yn gyn-chwaraewr Band Ieuenctid Biwmares a bellach yn fyfyriwr yng Ngholeg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru, mae Gwenllian wedi cael ei dewis i fod yn rhan o Fand Pres Ieuenctid Ewrop. Bydd yn chwarae ochr yn ochr â cherddorion ifanc o 14 gwlad arall pan fyddant yn dod at ei gilydd yn Stavanger, Norwy ym mis Mai.

Ym mis Chwefror fe adawodd Kev Bach orsaf radio Capital ar ôl 27 mlynedd ar radio 103 gyda Champion, Heart a Capital. Mae Kevin yn un o leisiau mwyaf adnabyddus yr Ynys ac wedi rhoi llwyfan i’r Gymraeg dros y blynyddoedd yn ogystal â chefnogi nifer o ddigwyddiadau lleol. Dwi’n siŵr y byddwn yn clywed mwy ganddo eto’n fuan.

Ar nodyn trist i gloi, roedd yn ddrwg iawn gennym glywed am farwolaeth yr actores a’r awdures adnabyddus Marged Esli. Wedi ei magu yng Ngwalchmai, roedd yn weithgar iawn yn lleol gan gynnwys yn gwirfoddoli gyda Theatr Fach Llangefni ac yn aelod o Orsaf Beirdd Môn.

Hefyd, roedd yn ddrwg iawn gennym glywed am farwolaeth y cyn Gynghorydd Sir ac aelod Senedd Cymru, Peter Rogers rhai wythnosau yn ôl. Hoffwn estyn ein cydymdeimladau dwysaf i'w deulu a’i ffrindiau.

Rydym yn cydymdeimlo hefyd gyda theulu'r cyn Gynghorydd Glyn Jones a fu farw’n ddiweddar. Bu’n Gadeirydd y Cyngor ac yn aelod portffolio Tai tra ar y cyngor.

Hoffwn hefyd gydymdeimlo gyda theulu’r cyn Gynghorydd John Rowlands a fu hefyd yn Gadeirydd y Cyngor ac yn gwasanaethu ward Llangoed.

Yn unol â’r drefn arferol, rydym fel Cyngor yn dymuno cydymdeimlo gydag unrhyw aelod etholedig neu aelod o staff sydd wedi cael profedigaeth yn ddiweddar. Gofynnaf felly i’r rhai sy’n bresennol yn y Siambr, ac sy’n abl i wneud, i sefyll os gwelwch yn dda am funud o dawelwch i ddangos parch.

• Cadeirydd y Cyngor Sir, y Cynghorydd Glyn Haynes, yn cynnal ei ymweld Nadolig blynyddol. Yma, mae’n ymweld a Cartref Henoed Plas Mona in Llanfairpwll.
• Cafodd Cadeirydd y Cyngor, y Cynghorydd Glyn Haynes, y fraint o groesawu Seindorf Beaumaris a Chor Coleg Menai i Swyddfa’r Sir eleni. Diolch i’r ddau griw am ein diddanu gyda cherddoriaeth Nadolig gwych!
• Mae'r Cadeirydd, y Cynghorydd Glyn Haynes, yn diolch i staff cartref preswyl Brwynog yn Amlwch gyda'r aelod lleol, y Cynghorydd Aled Morris Jones, a hefyd yn cwrdd â staff yng Nghartref Preswyl Garreglwyd yng Nghaergybi.

Hoffwn gychwyn drwy edrych yn ôl dros yr haf a llongyfarch trefnwyr Sioe Môn ar sioe arall lwyddiannus eleni a llongyfarch yr holl gystadleuwyr o’r Ynys a fu’n llwyddiannus yn y Sioe Genedlaethol a’r Eisteddfodau.

Yn ail, hoffwn ddymuno llongyfarchiadau mawr i blant a phobl ifanc yr Ynys ar eu llwyddiant gyda chanlyniadau TGAU, Lefel A, a chymwysterau lefel 2 a 3 eraill dros yr haf. Dymuniadau gorau i’r bobl ifanc hynny fydd yn gadael eu cartrefi am brifysgolion a cholegau ar hyd a lled Cymru a thu hwnt. Dwi’n siŵr roedd nifer o rieni emosiynol iawn ar yr Ynys dros y dyddiau diwethaf!

Mae’r Cyngor yn Rhiant Corfforaethol a hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i longyfarch ein Plant sy'n Derbyn Gofal ar eu llwyddiannau yn eu TGAU a chyraeddiadau eraill yn ddiweddar, mae'r rhan fwyaf wedi sicrhau lleoliadau coleg, profiadau gwaith neu gyfleoedd prentisiaeth ac mae gennym un dyn ifanc sydd newydd ddechrau ym Mhrifysgol Bolton - da iawn i chi gyd! Rydym hefyd wrth gwrs yn ddiolchgar i’r holl staff, athrawon, rhieni a rhieni maeth sydd wedi cefnogi’r bobl ifanc.

Llongyfarchiadau arbennig i Isaak Floyd-Eve oedd yn ddisgybl blwyddyn 13 yn Ysgol Uwchradd Caergybi ar ennill Gwobr Goronwy Jones am yr ymgeisydd Safon Uwch gorau mewn Ffiseg drwy Gymru. Da iawn Isaak.

Troi at chwaraeon nesaf, a llongyfarchiadau i Mabli Blackshaw o Gaergybi ar gynrychioli tîm pêl-droed dan 16 Cymru a hithau yn ddim ond 12 oed. Chwaraeodd Mabli i Gymru yn erbyn Iwerddon yn Nulyn yn ddiweddar, a dwi’n siŵr bod ganddi yrfa pêl-droed disglair o’i blaen. Cofiwch yr enw!

Llongyfarchiadau i Jenna Seddon o Rosneigr – enillydd y ras merched Firelighter a oedd yn rhan o wŷl redeg y Ring O’Fire ym mis Awst a hefyd i Gethyn Evans o Fryngwran – y dyn cyntaf yn ras 5 milltir Y Morglawdd a gynhaliwyd ym mis Awst hefyd.

Hoffwn longyfarch Gareth Cadwaladr, rheolwr gwasanaethau digidol yn y Cyngor, sydd wedi seiclo dros 700 milltir o Sweden i’r Iseldiroedd gyda chriw o ffrindiau i godi arian at elusen Blood Cancer UK. Maent wedi llwyddo i hel dros £2,600 at yr elusen hyd yma.

Hoffwn dalu teyrnged i Elfed Roberts o’r Adran Gyllid sydd wedi cyrraedd carreg filltir nodedig o weithio i’r Cyngor am 50 mlynedd. Dwi’n siŵr ei fod wedi gweld llawer o newid yn ystod ei yrfa. Mae ein diolch ni’n fawr i aelodau o staff fel Elfed am eu hymroddiad diflino i’r Cyngor.

Aros gyda materion y Cyngor Sir, ac mae’n bleser gennyf ddatgan ein bod wedi llwyddo i uwchraddio ein haelodaeth Hyderus o ran Anabledd, ac rydym bellach yn cael ein hadnabod fel Cyflogwr Hyderus o ran Anabledd. Diolch yn fawr i’r staff hynny fu’n rhan o’r datblygiad pwysig hwn.

Llongyfarchiadau i’r Cynghorydd Jeff Evans ar ei lwyddiant diweddar ym mhencampwriaethau’r “Town Crier”. Dwi’n siŵr fod Jeff wedi bod yn llysgennad gwych dros Gaergybi yn y digwyddiad.

Hoffwn hefyd ddymuno’n dda i gyn-arweinydd y Cyngor, Llinos Medi ar gychwyn ei gwaith fel aelod seneddol dros Ynys Môn. Edrychwn ymlaen at barhau i gydweithio gyda Llinos yn ei rôl newydd.

Yn olaf ac ar nodyn trist, hoffwn gydymdeimlo gyda theuluoedd a ffrindiau Humphrey Pickering, Stephen a Katherine Burch a gollodd eu bywydau mewn damwain car ym Miwmares ddiwedd Awst. Er tristwch y digwyddiad, roedd ymateb y trigolion lleol yn arwydd o gryfder y gymuned.

Hoffwn hefyd dalu teyrnged ar ran y Cyngor i gyd i’r aelodau hynny o staff a fu farw yn ddiweddar a chydymdeimlo’n ddwys gyda’u teuluoedd:

• Tony Jones a fu’n gwasanaethu’r Cyngor am flynyddoedd ac a oedd yn weithgar yn y gymuned drwy ei waith gyda MônFM
• Einir Williams, pennaeth Sbaeneg, dirprwy bennaeth 6ed ac Athrawes BAC uchel ei pharch yn Ysgol David Hughes, a
• Hilda Owen, a oedd yn aelod profiadol a gweithgar o’r tîm gofal arbennig yng Nghanolfan Addysg y Bont.

Hefyd, rydym fel Cyngor yn dymuno cydymdeimlo gydag unrhyw aelod etholedig, neu aelod o staff arall sydd wedi cael profedigaeth yn ddiweddar. Gofynnaf felly i’r rhai sy’n bresennol yn y Siambr, ac sy’n abl i wneud hynny, sefyll os gwelwch yn dda am funud o dawelwch fel arwydd o barch.